w Martyri.ua wszystko skończone, udają się do Anastasis. Gdy tam przybę-dą9 czyta się ustęp z ewangelii, w którym Józef prosi Piłata o wydanie mu ciała Pana i składa je w nowym grobie. Po jego odczytaniu - modlitwa, błogosławieństwo katechumenów, i na tym koniec...
G. Wielka Sobota:... w Martyrium Wigilie paschalne są jak u nas; z tym tylko dodatkiem, że dzieci ochrzczone i przyodziane po wyjściu z baptysterium prowadzi się najpierw z biskupem do Anastasis.
H. Tydzień Wielkanocny: Te zaś dni paschalne tak samo się (tu) obchodzi jak u nas. Nabożeństwa przez 8 dni paschalnych odprawia się zwykłym porządkiem jak wszędzie na Paschę, aż do oktawy (...) Codziennie w owe dni po śniadaniu biskup z całym duchowieństwem i ze wszystkimi dzieómi ochrzczonymi, i ze wszystkimi aputaktykami, mężczyznami i niewiastami, i tymi z ludu, którzy zechcą, udaje się do Eleona (na górze Oliwnej), śpiewają hymny, odmawiają modlitwy tak w kościele w Eleona, gdzie jest grota, w której Jezus nauczał uczniów, jak i w Inbonom, to jest w tym miejscu, skąd Pan wstąpił do nieba. Po odmówieniu Psalmów i modlitwie schodzą, śpiewając hymny, do Anastasis o nieszpornej godzinie. Tak jest przez osiem dni. Jednakże w dzień Pański, w Paschę, po Nieszporach w Anastasis cały lud, śpiewając hymny, prowadzi biskupa na Syjon. Gdy tam przybędą, śpiewają hymny, dostosowane do dnia i miejsca, potem modlitwa i odczytanie owego ustępu z ewangelii, kiedy Pan tegoż dnia i
w tymże miejscu, gdzie teraz jest kościół na Syjonie, wszedł przez zamknięte drzwi do uczniów... Po odczytaniu tego następuje modlitwa, pobłogosławienie katechumenów i wiernych, i każdy udaje się do swego domu o
późnej godzinie, może o drugiej (tj. 8 wieczorem) w nocy.
* # , •
I. Okres wielkanocny: Od Paschy Aż do Pięćdziesiątnicy, to jest do Zesłania Ducha świętego, nikt tutaj nie pości, nawet aputaktycy. W cza-sie tych dni zawsze od pierwszego głosu koguta aż do rana odprawiane są w Anastasis zwykłe nabożeństwa, jak w całym roku...
J. Wniebowstąpienie: W przeddzień czterdziestego dnia po (święcie) Paschy, to jest czwartego dnia (środa) po Sekście wszyscy udają się do Betlejem, aby tam odprawić uroczyste wigilie. Wigilie są w kościele w Betlejem, w którym to kościele jest grota, gdzie się Pan narodził. Następnego dnia... jest Msza, jak zwykle, a kapłani i biskupi głoszą kazania, dostosowane do dnia i miejsca; następnie wieczorem każdy wraca do Jerozoliujy.
K. Zielone Świątki: ... Rano cały lud udaje się do większego kościoła, to jest do Martyrium, i wszystko tam się dzieje jak zwykle... Po nabożeństwie cały lud bez wyjątku prowadzi biskupa śpiewając hymny na
Syjon, żeby tam przybyć na trzecią. Skoro tam staną, odczytuje się ustęp z Dziejów Apostolskich, w którym Duch zstępuje, aby wszystkie języki zrozumiały, o czym jest mewa. Następuje nabożeństwo zwykłym porządkiem. Kapłani czytają tu ów tekst dlategp, że odnosi się do Syjonu... gdzie po męce Pana zgromadziła się rzesza z apostołami (...)
(Potem) powraca cały lud... aby się posilić; zaraz po śniadaniu wyruszają na górę Oliwną... tak iż żaden chrześcijanin nie pozostaje w mieście... najpierw udają się do Inbomon, to jest na miejsce, z którego Pan wstąpił do nieba. Tam siadają - biskup i kapłani, siada cały lud i czyta się lekcje, przeplatane hymnami... Odczytuje się też ustęp z ewangelii, gdzie jest mowa o wniebowstąpieniu Pana.•. 0 godzinie dziewiątej (tj. 3 po południu)... idą do kościoła w Eleona, a w którego grocie Pan siedząc nauczał apostołów... Tam są Nieszpory, modlitwa, pobłogosławienie katechumenów i wiernych. Stamtąd cały lud, co do jednego, schodzi z biskupem... idąc powoli do Martyrium... Wszedłszy do kościoła śpiewają hymny... a potem ze śpiewem idą do Anastasis... I znowu cały lud chrześcijański bez wyjątku prowadzi stamtąd biskupa, śpiewając hymny na Syjon (...) Tak więc w tym dniu dokonano jak największej pracy... dopiero po zwolnieniu na Syjonie koło północy wszyscy wracają do swych domów.
L. Po Zielonych Świątkach: Od następnego dnia po Pięćdziesiątnicy wszyscy poszczą jak zwyczajnie w całym roku, o ile kto może, z wyjątkiem soboty i dnia Pańskiego, w które w tych stronach nikt nie pości. Również potem i w inne dni tak wszystko się odbywa jak w ciągu roku...
^^Doktr^na
a. Nauka Arlusza o Jezusie - arlanlzm
Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła (przekład S.J. Kazikow-ski), Warszawa 1986, s. 64, 66.
/Autor, historyk bizantyjski, żyjący w 1. ok. 380 - 450, napisał swe dzieło przed 443 r./
A oto słowa Ariusza: Jeżeli Ojqiec zrodził Syna, w takim razie zrodzony na początek istnienia; z tego zaś jasno wynika, że był kiedyś czas, kiedy nie było Syna. Nieuchronną z kolei konsekwencją tego faktu jest, że Syn ma substancję z niebytu (...)
Słysząc i widząc, co się dzieje Aleksander /biskup Aleksandrii/ wpada w gniew. Zwoławszy zgromadzenie wielu biskupów, pozbawia urzędu kapłańskiego Ariusza i tych, którzy przyjęli jego naukę. Do biskupów zaś poszczególnych miast wysyła list tej treści! (...) Odstępcami zatem są