42851 Zzz1465

g. Faza jelitowa. Wydzielanie trzustkowe jest przede wszystkim pobudzane przez cho-

lecystokininę (CCK) oraz sekretynę. Oba hormony są wydzielane przez komórki do-

krewne dwunastnicy i jelita czczego podczas fazy jelitowej wydzielania trzustkowego.

a.    CCK, oprócz wpływu na pęcherzyk żółciowy [zob. V E 2 a], działa pobudzająco na wydzielanie enzymów trzustkowych.

(1)    Podobnie jak gastryna, CCK również występuje w dwóch fizjologicznie czynnych postaciach: jako oktapeptyd CCK-8 oraz polipeptyd o łańcuchu złożonym z 33 aminokwasów — CCK-33.

(2)    Działanie CCK jest potęgowane przez sekretynę. Sama sekretyna nie wpływa bezpośrednio na wydzielanie enzymów.

b.    Sekretyna była pierwszym z odkrytych hormonów żołądkowo-jelitowych. Jej podstawowym działaniem jest zwiększenie wydzielania HC0₃' przez trzustkę.

(1)    Działanie sekretyny jest potęgowane przez CCK. Sama CCK nie ma wpływu na wydzielanie HC0₃“.

(2)    Ze względu na to, że CCK i sekretyna potęgują wzajemnie swoje działania, małe ilości obu hormonów wydzielanych jednocześnie wywierają duży wpływ na wydzielanie HCO_s~ i enzymów trzustkowych. Działanie każdego z hormonów oddzielnie wywołuje niewielki efekt.

c.    Regulacja wydzielania CCK i sekretyny. CCK i sekretyna są uwalniane z komórek endokrynnych w odpowiedzi na pojawienie się miazgi pokarmowej w jelicie cienkim.

(1)    Aminokwasy (głównie fenyloalanina), kwasy tłuszczowe oraz monogli-cerydy pobudzają wydzielanie CCK i sekretyny.

(2)    Niska wartość pH (< 4,5), związana z obecnością kwasu żołądkowego (HC1) w jelicie, jest silnym bodźcem uwalniającym sekretynę.

d.    Odruch wagowagalny, znacznie potęgujący działanie CCK i sekretyny, jest wyzwalany w jelitowej fazie trawienia.

e.    ACh potęguje działanie CCK i sekretyny. Tak więc pobudzenie układu przywspół-czulnego skuteczniej działa na wydzielanie trzustkowe w obecności CCK i sekretyny w osoczu.

Q| WYDZIELANIE ŻÓŁCI

[aT[ Charakterystyka żółci

1.    Działanie. Żółć jest niezbędna do trawienia i wchłaniania tłuszczów oraz do wydalania substancji nierozpuszczalnych w wodzie, takich jak cholesterol i bilirubina.

2.    Wytwarzanie. Żółć jest wytwarzana przez komórki nabłonka wątroby, zwane hepa-tocytami, oraz przez komórki nabłonka wyściełającego przewody żółciowe, zwane komórkami przewodów wyprowadząjących. Dobowa sekrecja żółci wynosi 250-1100 ml.

3.    Magazynowanie. Żółć jest wytwarzana w sposób ciągły, ale w okresie międzytra-wiennym jest magazynowana w pęcherzyku żółciowym.

4.    Wydzielanie. Żółć jest wydzialana do dwunastnicy w okresie trawienia tylko wtedy, gdy miazga pokarmowa spowoduje wydzielenie CCK. CCK wywołuje skurcz pęcherzyka żółciowego oraz rozluźnienie zwieracza Oddiego.