40 X Teoria zachowań konsumenta
■ prvxes\ />cu społecznego, mają duiy wpływ na myślenie i zachowanie się czk>u>ei.a tako jednostki społecznej. Ponadto istotny wpływ na działalność ludzi a \ w jarała materialne warunki życia. Są one szczególnie ważne przy wyborze ' reaJizacri celów związanych z konsumpcją dóbr (materialnych i niematerialnych!
/jrv*Hito społeczne, jak i materialne determinanty kształtowania się wzorców niys*enaa i działania są zmienne, podlegają wymiarowi czasu. Oznacza to, że córce te pozostają w łaściwe i charakterystyczne dla konkretnych systemów spo-kca»\v#i i im ^xir*ow tadąiący ch etapów rozwoju cywilizacyjnego społeczeństw .
Lnccpia racjonalności ma wymiar dynamiczny, długookresowy i pro-spoinom. Ocena tego. co racjonalne i nieracjonalne, może być dokonywana jedynie w granicach w \ znaczonych przez istniejące warunki. Tylko wówczas moż-hwe Jest sensowne formułowanie ocen ludzkiej aktywności38. W związku z tym a' Hydąg się nieracjonalne w określonych warunkach, w innych warunkach - c r.. racjonalne i w pełni uzasadnione.
Zachowanie konsumenckie jest jedną z dwóch sfer ekonomicznej aktywności człowieka i skierowane jest na bezpośrednie zaspokajanie potrzeb kon-'^rnpcy my ch. a u jęć na wy korzystanie środków konsumpcji, które są efektem -ż - sfery ekonomicznej aktywności — sfery pracy39. Inaczej mówiąc, czło-A - jako jeden z podmiotów rynkowych, prowadzi dwa odrębne rodzaje JziałaJnosci. rj. działalność zarobkową i działalność w gospodarstwie domo-• ; ~ - zasadzie działalność zarobkowa staje się kluczowym celem czło-;eka_ ponieważ od jego osiągnięcia zależy osiągnięcie pozostałych celów, ry m ceiow związanych z zaspokajaniem potrzeb konsumpcyjnych. Zachowanie konsumenckie wynika z indywidualnego odczuwania potrzeb obejmuje całokształt obiektywnie i subiektywnie określonych, racjonalnych / emocjonalny ch. świadomych i nieświadomych posunięć konsumenta w trakcie pr przygotowań do podjęcia decyzji na tynku dóbr konsumpcyjnych oraz w czasie konsumpcji. Na zachowania te mają wpływ czynniki ekonomiczne, psychologiczne. społeczno-kulturowe i inne. Jakakolwiek zmiana w jednej z tych sfer powoduje zmianę oczekiwań, stylu życia, preferencji konsumenta, a w konsekwencji, zmianę dotychczasowych zachowań.
Zastanawiając się nad racjonalnością zachowań konsumenckich, należy pamiętać, że konsumenci zwykle wiedzą, czego chcą. Posiadając określony zasób informacji, podejmują na ich podstawie najlepsze, według nich, decyzje na-
i7 J. Wiśniewski, Polimorfizm zasady racjonalnego gospodarowania, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1996, s. 19.
iH M. Grabież, Statyczne i dynamiczne ujęcie racjonalności społecznej, Racjonalność jako problem, red. E. Chmielecka, s. 125.
39 L. Rudnicki, Zachowanie konsumentów, s. 7.
40 O. kange, Ekonomia polityczna, s. 202.