30979 img075 (35)

proglotydy tasiemców) i uwalniane są do środowiska wraz z kalem żywiciela, wobec czego mogą być w nim znajdywane i różnicowane.

Toteż spośród różnych materiałów, kał jest najczęściej pobierany do badań diagnostycznych, wykonywanych głównie metodami koproskopowymi, rzadziej przy pomocy metod immunoenzymatycznych.

Podstawowe zasady postępowania w badaniach koproskopowych

1.    Badanie powinno być wykonane kilkakrotnie u tego samego pacjenta, najlepiej co najmniej 3-krotnie, w odstępach 3-4 dniowych.

Postępowanie takie zwiększa szansę uniknięcia:

-wyników fałszywie negatywnych - przy nierównomiernym pojawianiu się form rozwojowych pasożytów w badanym materiale;

-wyników fałszywie pozytywnych - w sytuacji, gdy nie dochodzi do kolonizacji organizmu żywiciela, a pasożyt tylko przechodzi przez układ pokarmowy człowieka;

2.    Ten sam materiał powinien być zbadany różnymi metodami:

-    metodą rozmazu bezpośredniego,

-    rozmazu barwionego

-    z użyciem jednej z metod zagęszczających.

Bezpośrednie badanie kału, najlepiej świeżo pobranego, ma podstawowe znaczenie w diagnostycznej procedurze. Można je także wykonać z użyciem materiału, przechowywanego ok. 24 godzin w -4°C względnie konserwowanego.

Próbki kału do badań pobiera zwykle sam badany, ewentualnie, gdy jest nim dziecko, robi to któreś z rodziców.

Konieczne jest pouczenie takiej osoby co do pobrania materiału do specjalnych, przystosowanych do transportu, pojemników, w ilości nie mniejszej niż lOg. i z kilku różnych miejsc oddanego stolca.

Należy też koniecznie uprzedzić osobę pobierającą materiał, aby nie doszło do zamoczenia próbki moczem, który może zniszczyć trofozoity, czy też pobierania jej z urządzeń toaletowych, w których może zostać zanieczyszczona innymi drobnoustrojami.

W obu tych przypadkach wynik badania parazytologicznego może być nlemiarodajny.

1 nźne i biegunkowe stolce powinno się badać jak najszybciej po pobraniu, wówczas możliwe jest wykrycie żywych form troficznych pierwotniaków (np. hu i il >1 i i czy ameb ), a także założenie hodowli.

Stolec uformowane, mogące zawierać cysty pierwotniaków, jaja przywr, jaja inwazyjne tasiemców czy nicieni, mogą być przechowywane, najlepiej w temperaturze +4°C, przez 24 godziny, a nawet przez kilka dni, bez obawy o zniszczenie pasożytów.

Przy wykonywaniu badania, a następnie interpretacji uzyskanych wyników, U zęba uwzględniać pewne cechy, charakterystyczne dla przebiegu zarażenia niektórymi pasożytami, których formy rozwojowe mogą być znajdywane w kale. Należy tu wymienić przynajmniej kilka z nich:

pewne cechy kału: rodzaj i stan występujących w nim komóre nabłonkowych, leukocytamych, obecność skupisk erytrocytów czy występowanie 11 ysz.tałów Charcota- Leydena, mogą wskazywać na obecność pasożytów.

Cechy te mogą być pomocne np. przy wykrywaniu zarażenia Entamoeba histolytica/dispar, czy różnicowaniu z zakażeniem bakteryjnym oraz inwazją (Itardia intestinalis.

krew może być obecna w próbkach kału w przypadkach występowania inwazji mieszanej Giardia lamblia i Entamoeba histolytica',

przy podejrzeniu zarażenia E. histolytica jest konieczne różnicowanie z Iniekcjami bakteryjnymi: shigellozą, salmonellozą, a także różnicowanie z innymi parazytozami - np. schistosomozą;

w przypadku amebozy pozajelitowej cysty czy trofozoity mogą nie występować w materiale koproskopowym;

z powodu monoksenicznego rozwoju w zarażeniu H. nana może występować wielokrotna autoinwazja oraz zarażenia rodzinne;

wykrycie jaj tasiemców z rodzaju Taenia wymaga dalszych badań w celu dokładnego określenia gatunku, ze względu na zagrożenie cysticerkozą w pi /ypadku zarażenia T. solium;

zarażeniu T. trichiura czy A. lumbrieoides mogą towarzyszyć inwazje pasożytniczych pierwotniaków;

przy zarażeniu pasożytniczymi pierwotniakami G. intestinalis czy E. histolytica di spor konieczne jest różnicowanie z cystami innych gatunków pierwotniaków: Kntamoeba coli, Iodamoeba butshlii, Endolimax nana;

uważa się, że nie są one w zasadzie patogenami, jednak występowanie ich w dużej liczbie powinno być odnotowywane.

Identyfikacja różnych form pasożytów w preparatach mikroskopowych, wykonanych z próbek kału może być trudna także z innych powodów:

69