Osmagalo ją, oblało, oślepiło — Dreszcz, febra na wietrze. Otrząsa się jak pies, idzie słońcem, wyschnąć. Dreszcz i żar. Dymi. Łuk tryumfu goreje w dali — stoi w nim słońce.
Tam! tam!
Wtem staje. Zatrzymał ją czyjś głos czy wzrok. Dziad mamrocze:
— Idę, idę, a coraz dalej. Żebraków tu nie puszczają, chyba się wrócę —
— Może pójdziecie ze mną? — pyta Cyganka nagle i czeka z pokorą.
— Pójdę sam, pójdę sam, trafię, wszędzie napisano...
I siada pod drzewem. Lecz Cyganka już nie pędzi ku słońcu. Zawróciła i wolno, z wzdętą piersią idzie ku miastu.
Ciemne więzienne pałace przeszłości przeszywają mrozem jej mokrą odzież.
Wyschnąć! spać! jeść! nie spała i nie jadła wiele godzin. Gdzie znaleźć karm i sen? Wrócić? — Wara. Pójść? — gdzie? — Ach! już się skończyła noc. Dzień nowy nastał. Trzeba zapracować na chleb — Darmo nic.
Ogląda się, szuka. Wszystkie drzwi zamknięte', wszystkie okna białe zasłonami. Majstrzy w niemych warsztatach śpią — dech ich słychać.
Coś łazi, człapie chodakami, skrobie po rynsztokach, zgrzyta pudłami z blachy po bruku. Śmie-ciarze już przy pracy. Może jej to właśnie sądzono... może ją przyjmą do terminu. Trza próbować.
Ogląda się po kątach, — zgięta we dwoje gromadzi kupkę kłaków. Niesie pokornie do pudła...
Kij machnął w powietrzu. Rozleciały się śmiecie, nim doniosła. Czerwona wiedźma bierze się pod boki.
— Patrzcie, jaka mądra! Do nas jej się zachciewa, ladacu! Ho! ho! nie tak to łatwo! ponoś jeszcze własny łach po świecie, zanim się weźmiesz do cudzych.
Nie to nie. Prosić się nie będzie. Oduczona. Nie przyjmują ofert, widać chcą się ofiarować sami. Czekajmy. Byle w tym czekaniu nie zamorzyli głodem. A może właśnie o to chodzi. Trudno wiedzieć. Ich rzecz...
Gorzka, siada na ławce pod drzewami. Żar bije z dna piersi do gardła. Sen chwyta za ciemię i podeszwy drucianą siecią dreszczu. Światło czerwone, szum... upał praży.
Nagle wzdryga się, prostuje, bije powiekami. Dwa tęgie cienie na słońcu się nietoperzą. Strażnicy służbowi.
— Spać nie wolno! — rozkazuje starszy. — Ani myślę... — Na co czekasz? — Mądrala uśmiecha się:
— Może na was właśnie...
Strażnicy, wziąwszy się pod boki, zamieniają spojrzenie: — Pijana... — Starszy chwyta ją za ramię, podrywa.
— Na nas — to zabierzemy. Marsz.
Bezdomna uśmiecha się chytrze. Słoneczni się
jej nowy chleb, nowy dach. Ale z roli wypada protestować.
321