47244 P1020603

^r    Ahcinjiywiw pnytQĘĘt

które organizm je pozarządowe natvt hmiast zaatak«nvałv jako nitpoio/utnifiuf

PropcKmja pmlejścia od łtmtn analizy efcklywiUKŚci kosztów ilustruje racjonalizm preferowany przez poprzedni rajd konserwa-lYH-ny w zakresie szacowania kwestii związanych / przyrodą. Równoległe let hniki obejmują formalną «x enę ryzyka oraz ekoaudyt (ORiordan i Jordan 1995). Kwestie środowiska identyfikuje się w ten sposób jako zespół „technologicznych problemów”, które wymagają „racjonalnych rozwiązań” - najchętniej dzięki wykorzystaniu nauki i ekonomii. Od roku 1992 władze bryryjskie podejmowały też pewne dodatkowe inicjatywy w kwestii środowiska, odzwierciedlające nowe zaangażowanie rządu w zrównoważony rozwój. Chodzi tu o: wysokiej rangi panel doradczy pod przewodnictwem sir Crispina Tickella, składający sprawozdania bezpośrednio premierowi; okrągły stół 30 członków reprezentujących sfery biznesu, władze lokalne, organizacje pozarządowa dś. środowiska i akademików, który miał uzgadniać sprawy bezpośrednio związane ze zrównoważeniem oraz o inicjatywę obywatelską Going for Green. której zadaniem było inspirować w szerszych kręgach postawy przyjazne środowisku. Takie inicjatywy' odzwierciedlają nową orientację nastawioną na poszukiwanie konsensu i wskazują na zdeklarowane dążenie do zrównoważenia na zasadzie wyraźnego partnerstwa z przemysłem, grupami ochrony środowiska oraz ze społecznością.

W wyniku tych rozmaitych posunięć realizowanych od roku 1988 brytyjskie grupy ochrony środowiska musiały przedefmiować swoją rolę w świecie, w którym dyskursy dotyczące środowiska są obecnie akceptowane jako prawomocny element nowego porządku świata. Szczyt Ziemi w^r Rio okazał się przełomowy. Gdy jednak grupy ochrony środowiska zostały zaproszone do debaty nad nim obok rządów i wielkich firm, a niekiedy na równych z nimi prawach, spora część opinii publicznej była najwyraźniej rozczarowana wynikami. W następnym podrozdziale zarysujemy pewne najnowsze wydarzenia z historii enwironmentalizmu po Rio, wydarzenia usiłujące kwestionować dominujący do dzisiaj dyskurs środowiska. Zaczniemy od spektakularnych kontrowersji wywołanych brytyjskim programem budowy dróg.

Sil

W\imilani< piiynirty

Enwironmentalizm po Rio

Gniew w sprawie drogi

W lutym 1994 roku skala protestów ludności przei iw ImicIom*' wych dróg osiągnęła taki poziom. ze GeoHrey tran (|fł*M i, seniw brytyjskich korespondentów w dziedzinie śioci<nvi%ka. nazwał to zjawisko „najżywotniejszą nową sih| brytyjskiego cnwironmentalizmu" W Wielkiej Brytanii działa około 250 grup antydrogowycli (( hau-dhary 1994). Instytucjonalny kontekst stanowi pr/eznat zenie przez rząd konserwatystów 23 mld funtów na program budowy dtóg, czemu aktywnie sprzeciwiło się szerokie konsonrjum grup <x htonv Środowiska. W' przeciwieństwie do wcześniejszych kampanii taktykę akcji bezpośredniej non-ińolenre zastosowała protestująca miejscowa ludność.

[akie kampanie non-vioItmce częściowo opierały się rzecz jasna na bogatym doświadczeniu kobiet, które zamieszkiwały lub odwiedzały obóz pokojowy w Greenham. Przez, całe lata 80. obóz otaczający amerykańską bazę lotniczą z wyrzutniami pocisków jądrowych zwracał uwagę świata na nuklearny militaryzm jako symbol nowoczesności epoki zimnej wojny. Roseneil obrazowo pisze § „przeciwstawieniu barwnego, przyjaznego, skleconego byle jak obozu ozdobionego kobiecymi symbolami, gołąbkami i przypiętymi do płotu odręcznymi wiadomościami ze zwojami drutu kolczastego, wieżami strażniczymi, reflektorami i żołnierzami w mundurach" (1995:

115). Żyjąc w przestrzeni liminalnej pod gołym niebem, wiele kobiet musiało przemyśleć na nowo „środowisko", zwłaszcza kiedy oglądały, jak baza wojskowa powodowała cofanie się stamtąd życia przyrody i wymagała wyrębu setek dizew (jak przy budowie dróg). Doświadczenia życia w obozie sprawiły, jak się wydaje, że wicie kobiet sytuowało problem w bardziej globalnych ramach, widząc związek między silnie lokalną przestrzenną praktyką obozu a sprawą światowego militaryzmu, patriarchatu, rozwoju przemysłowego i środowiska. Ujmując rzecz ogólniej, Roseneil uważa, że zakładanie obozów protestacyjnych, stosowanie pokojowych blokad i sabotażu oraz ogólny antymodernistyczny karnawał obozu to źródło nowego repertuaru akcji zbiorowej, który stał się udziałem osób zaangażowanych w kampanie drogowe lat 90. XX wieku.

Pierwsza z nich odbyła się w Twyford Down. Decyzję o poprowadzeniu drogi pizez jedną z najbardziej chronionych bry tyjskich okolic (dwa zabytki należące do scheduled ancient monuments, kilka