54335 ScannedImage 94

98 Rozdział III. Totemiczna struktura społeczna

„ciało, mięso”, np. Tumung u Buandik) i mają jedno życie; jak mówią Wotjoballuk „życie nietoperza jest życiem człowieka”. Zwierzę totemiczne na przykład u Narrin-yeri zwane jest ngaitje, u Buandik Wingong „towarzysz/przyjaciel”, a nawet strażnik. Dlatego też społeczne klany są pierwotnie matrylineame, aby mogło następować dziedziczenie „cielesności” z matki na dzieci. Australijczycy uznając zapłodnienie przez ducha a nie przez ojca, wierzą bowiem, że ciało i krew dziedziczone są wyłącznie po matce. Matrylineame klany dominują w południowo-zachodnim Queens-landzie, zachodniej Nowej Południowej Walii i Wiktorii, wschodniej Australii Południowej (z wyjątkiem ujścia Murray i Adelaide) i w północno-zachodniej Ziemi Amhema.

98 Rozdział III. Totemiczna struktura społeczna

społeczności patrylineame I społeczności bilateralne

0

Rys. 18. Podział matrylineamy i patrylineamy społeczności australijskich

Totemizm lokalny (terytorialny). Ludzie na pewnym obszarze uznają swoje związki z totemem manifestującym się w jakimś szczególnym miejscu ich terytorium, przybierają to samo imię totemiczne niezależne od pochodzenia. Totem jest tu związany z miejscem. Jest to najczęściej totem urodzenia, gdyż narodziny mają miejsce blisko centrum kultowego danej grupy. W tym przypadku więc nie mówi się o pochodzeniu od wspólnego przodka-zwierzęcia totemicznego. System ten dominuje na Pustyni Wiktorii, z tym że zgodnie z teorią zapłodnienia dziecko rodzi się dzięki otrzymaniu ducha-zarodka właśnie z lokalnego centrum totemicznego. Ponieważ (ze względu na powszechną w Australii rezydencję patrylokalną) narodziny tradycyjnie występują na terytorium lokalnym ojca, który jest obciążony zadaniem znalezienia i objawienia kobiecie ducha-zarodka, więc jest to totemizm patrylinear-ny. Taki system totemiczny nosi nazwę systemu Aranda, który zasadniczo dotyczy tzw. totemizmu poczęcia, a więc kiedy totem otrzymuje się od miejsca, w pobliżu