63085 str310

Profil muzyczny gerrar^^ Filmy - Notatnik    1029. O.S.T.R - Sam t... " $ str309-Paint    ¹ jl Itelix iLibrary Reader J Hydrologia ogólna - El..

E Bnjkiewicż-Griibowika. Z. Mikulski    o/tiUnu Wukzdwh Jfnf

ISBN 83-OI-MS79-X. O b>- WN PWN 2005

śródlądowego o dużej powierzchni zlewiska. Ocena dopływu rzecznego nic stanowi większej trudności w przypadku istnienia dostatecznej sieci pomiarowo-obserwacyjnej w zlewisku, a głównie kontroli przepływu ujściowych odcinków rzek. Punktem wyjścia takiej oceny jest podział zlewiska na regiony hydrologiczne, charakterystyczne pod względem stosunków odpływu rzecznego, tj. takie regiony, w których odpływ jednostkowy na obszarze regionu jest podobny. Regiony te mogą być reprezentowane przez jedną lub więcej rzek kontrolowanych hydrometrycznie. Inaczej mówiąc, wybieramy rzeki reprezentatywne dla danego regionu i przyporządkowujemy im określoną część zlewiska, z którego rzeki dopływające do morza charakteryzują podobne wartości odpływu jednostkowego. Wskazane jest. aby granice regionów pokrywały się z granicami wyznaczającymi część zlewiska (tzw. podzlewiska) określonych uprzednio regionów morza, co ułatwia obliczenie dopływu rzecznego do poszczególnych wydzielonych części morza. Taki sposób postępowania jest szczególnie zalecany w przypadku występowania dużej liczby niewielkich rzek, których pełne uwzględnienie pociąga za sobą konieczność prowadzenia żmudnych i drobiazgowych obliczeń dopływu.

Znajomość wielkości dopływu rzecznego ułatwia także ocenę dopływu materii stałej, transportowanej rzekami do morza. Prowadzone w rzekach pomiary różnych form rumowiska rzecznego - wleczonego, unoszonego i rozpuszczonego - zwłaszcza w ujściowych odcinkach rzek, pozwalają na obliczenie całkowitego ładunku rumowiska dostarczanego do morza.

Słabo rozpoznanym zagadnieniem jest dopływ podziemny do morza. Prowadzone próby oceny tego dopływu wykazały nieznaczny jego udział w ogólnej masie wody dostarczanej rzekami. Należy jednak pamiętać o tym. że duże znaczenie w dopływie podziemnym mają warunki hydrogeologiczne, różne w różnych regionach świata.

Wymiana wody z morzem otwartym (oceanem) stanowi najtrudniejszy do oszacowania element bilansu wodnego morza półzamkniętego. Odbywa się tu na przemian ruch w przeciwnych kierunkach, zwłaszcza w przypadku mórz o bilansie dodatnim, w którym odpływ nadmiaru wód do oceanu jest przerywany przez wlewy oceaniczne w okresie sztormowym. Ruch ten jest zdeterminowany głównie przez różnice poziomów wody w morzu i oceanie oraz przez warunki anemobaryczne. W wyniku różnego zasolenia tych wód ruch dwustronny może odbywać się także jednocześnie. W morzach o bilansie dodatnim wlew oceaniczny odbywa się zazwyczaj przy dnie, odpływ zaś z morza do oceanu - górą (rys. 246). W przypadku dość złożonych połączeń między morzem półzamkniętym a oceanem można spotkać przypadki różnych kierunków ruchu wody w różnych miejscach (cieśninach), a nawet ruch dwukierunkowy w jednej i tej samej cieśninie - przy różnych brzegach.

Z tych względów w bilansie wodnym morza półzamkniętego ruch mas wodnych jest rozpatrywany łącznie, jako tzw. wymiana netto, w zrozumieniu części składowej wymiany poziomej. Bezpośrednie pomiary nie zawsze są możliwe do przeprowadzenia, najczęściej przeto dokonuje się obliczeń szacunkowych - przez ocenę wielkości wymiany z różnicy poziomów wody między morzem i oceanem. Często poszukuje się zależności wymiany od istniejącej sytuacji anemobarycznej - ciśnienia powietrza oraz siły i kierunku wiatru. W przypadku Morza Bałtyckiego np. najlepsze efekty dało porównanie wyników

310

□

$

Cl

C

7T

C

O

rr.

a>

co

o

co

co

co

o

©

©

&

(J

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader