26 Rozdział 1 lircpge zarządzania strategicznego
stopniowo do samowzmacniającego się splotu wzajemnych zależności, dostrzegalnych, ale często niemożliwych do wyszczególnienia. W przyszłości niepewność będzie mieć charakter endogeniczny. Współcześnie podstawowym źródłem niepewności jest to, w jaki sposób niezależne przedsiębiorstwa (organizacje) tworzą (budują) swoje wzajemne relacje. Niepewność nie może być traktowana jedynie jako utrudnienie w działalności gospodarczej. Nadszedł już czas na to, żeby przyjąć strategicznie uzasadniony pogląd, iż stanowi ona siłę napędową transformacji i nieustanne źródło nowych okazji w biznesie25.
Myślenie strategiczne jest niezbędne w każdej zorganizowanej działalności, która cechuje się określonym stopniem zależności i złożoności. W działalności gospodarczej przyzwyczajono się do myślenia o strategii jako rzeczy (reifikacja strategii), którą można zaprojektować, analizować, zrewidować (plastyczność strategii) i wdrożyć. To co się mówi o strategii przeczy takiej reifikacji strategii26. Jak już wspomniano, są autorzy, którzy podkreślają, że strategia jest procesem. Stąd rodzą się pytania, czy wobec nieustabilizowanej przyszłości biznesu (burzliwe otoczenie), możliwe będzie opracowanie strategii, czy też zmuszeni będziemy korzystać z taktycznego reagowania na przypadkowe okazje, które pojawiają się bez uprzedzenia. W strategii powinniśmy połączyć siły moralne i zdolności umysłowe, wolną, twórczą moc naszego umysłu, siłę wyobraźni oraz perswazji, która stwarza podmiotowi korzystne okazje. Według Clausewitza duchem strategii jest permanentne kojarzenie oraz rekombinacja elementów wolnej, twórczej mocy naszego umysłu i sił moralnych w miarę rozwoju sytuacji oraz dążenie do prawdopodobnego postrzegania rzeczywistości27.
Współcześnie wzrasta świadomość badaczy i praktyków zarządzania, iż w otoczeniu, które charakteryzuje się wysokim dynamizmem, tradycyjne podejścia do strategii rozwoju nierzadko zawodzą i nie dają zamierzonych rezultatów. Stąd przedsiębiorstwa muszą się kierować w stronę bardziej dynamicznych koncepcji. U ich podłoża występuje myślenie strategiczne28, które może być przesłanką trwałego rozwoju podmiotu gospodarującego poprzez potencjalną możliwość jego wielokrotnego odradzania się29. Zwraca się w literaturze przedmiotu uwagę, że w teorii strategii następuje zmiana akcentu z procesu strategicznego na myślenie strategiczne. Jednocześnie obserwuje się zjawisko odchodzenia od
25 Ibidem, s. 53-54.
26 Ibidem, s. 59.
27 Ibidem, s. 60.
28 Por. F. Krawiec, Koncepcje myślenia strategicznego w firmie, „Organizacja i Kierowanie” 2003, nr 2, s. 3-17; A. Lozano, System dynamicznego zarządzania przedsiębiorstwem, Wyd. Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2004, s. 78.
29 L. J. Krzyżanowski zwraca uwagę na postępującą dewaluację terminu „strategia”, który zbyt często odnosi się do wielu okoliczności. Zob. L. J. Krzyżanowski, O podstawach kreowania inaczej: Paradygmaty - Metafory - Modele - Filozofia - Metodologia - Dylematy. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 304.
produkcji i prospekcji na rzec usji i filozofii zachowania w zwań przyszłości i natychiraas rona i wyprzedzenia. ZnąjdH wielowariantowych scenariusql będzie funkcjonować . 1
Można więc przyjąć, że zad ^dyscyplinarny. wieloszczeHB pi". Istota tego procesu sprowl smarów i ocen podmiotu gosn Cementacji i kontroli strategidl dzania strategicznego można m zarządzania, tj. zarządzania tecl zasobów ludzkich i zasobów fil ■ym (zarządzanie polityczne, a dzania kulturą (tworzenie, ufeću sci. poglądów, założeń, kloce w podmiotu). W zarządzaniu strad społeczna przedsiębiorstwa jest id Niektórzy w tym umyśleniu idu społeczny jest bardziej efektywd ■ych reguł biurokracji32. TeoJ zwłaszcza na potencjale koda struktury i kultury organizacyjmd cyjnej, jak również identyfikacji 1 dzynarodowego, krajowego i loro konkurencyjną przedsiębiorstwa. I W literaturze przedmiotu ■■ syczne podejścia do budowaniu zweryfikowania, a nauka i prafad niami33:
1. Polityka państwa, rozwój sęku f pozostają pod coraz silniejszyd
2. W warunkach globalizacji Ijfl rium pozostają niedostosonfl biorstw.
| 30 Ibidem, s. 303.
»v 31 L. Jakubów, Istota i geneza dzraJ op. cit., s. 19.
• 32 Por. Ibidem, s. 19.
I 33 Zob. A. Lozano, op. cit., s. 80-81. I