65151 skanowanie0006 (111)

84 Podstawowe • wiadomości o dezynfekcji i sterylizacji

84 Podstawowe • wiadomości o dezynfekcji i sterylizacji

Rye. 58. Schemat wyżarzania ezy: a — uchwyt ezy, b — uszko w piomieniu, e — palnik gazowy .

Działanie promieni krótkich

Liczne rodzaje promieni działają zabójczo na drobnoustroje. Siła tego działania zależy od czasu i nasilenia (energii) promieniowania. Praktycznie do wyjaławiania używane są promienie nadfioletowe i promienie gamma.

1. Promieniowanie nadfioletowe o długości fali 230 — 290 nm działa silnie bakteriobójczo. Mechanizm działania polega na niszczenia ciągiości- struktury kwasów nukleinowych, szczegóinie DNArprzeź"przenikaiace .do wnętrza ko-•mórkT fale:~ęnergfir~Prómienle~~iadfioietowe~nfe przenikają zbyt głęboko, dlatego są najbardziej przydatne do wyjaławiania powietrza w zamkniętych pomieszczeniach, takich jak^_sale operacyjne, boksy bakteriologiczne i wirusologiczne, pokoje-rozlewnie lekó^rytirowig^diagnostycznych,szczepionek itd. Za pomocą odpowiednich lamp kwarcowych można przeprowadzić częściową sterylizację powietrza w salach chorych i w boksach dziecięcych. Promieniowanie to coraz szerzej używane jest także do dezynfekcji wody w stacjach wodociągów miejskich.    § .    ; r.

2. Promieniowanie gamma — sterylizacja radiacyjna. Odpowiednio silny strumień promieniowania jonizującego...głęboko przenika przezjp^ędmioJ^Tply-ny. Promieniowanie tomiszczy strukturę DNA i RNA w komórkach i wi-riónach. S ic uteczne“'d a wki"' pr o m i en i o wan i a zawarte są w granicach 1 - 10 kGy (0,1-1 megarad). Technika sterylizacji radiacyjnej wymaga jeszcze licznych udoskonaleń. Wyjaławianie radiacyjne używane jest w przemysłowym wytwarzaniu konserw rybnych, mięsnych i roślinnych oraz w przemysłowej sterylizacji płynów i przedmiotów. Niekiedy stosowane jest do sterylizacji mułów ściekowych w oczyszczalniach kanalizacyjnych.

3. Inne rodzi je promieniowania nie mają praktycznego zastosowania w codziennej pracy lekarzy.

Sterylizacja mechaniczna — wyjaławianie przez sączenie

Obecnie szeroko stosuje się liczne leki w postaci płynów- Szereg z tych leków, ze względu na ich właściwości fizyczne i chemiczne, można wyjaławiać tylko za pomocą filtrowania, tj. mechanicznego oddzielania drobnoustrojów od płynu. Do lekow'taldch zalicza—się—witaminy,...hormony, surowice odpornościowe, niektóre antybiotyki oraz pożywki-stosowane-w^ada?^ &iaeh^-wirUSológicznychri~bakterio!ogkziiych.

Filtry działają na zasadzie sita zatrzymującego cząsteczki większe niż pory. Dżfafają-t-tHjeszcże^ry'adiorpcyjne^,’p^,olOTer7<nTnrTiIFar"Wyink”sącżem¥^arez-ny jest od współdziałania obu tych właściwości.

Używane obecnie filtry można podzielić na następujące grupy:

1. Filtry porcelanowe. Do nich zalicza się filtry Chamberlanda, o kształcie probówki bakteriologicznej, które zależnie od wielkości porów oznaczane są od L| do Ln. Im wyższa liczba, tym średnica porów jest mniejsza. Filtry te odpowiednio umocowuje się w uchwytach z odprowadzającym wężem gumowym. Wąż podłącza się do kolby, z której wypompowuje się powietrze. Na skutek wytworzonej próżni płyn przechodzi przez filtr do jałowej kolby.

Drugi rodzaj filtrów wykonywanych z ziemi okrzemkowej to filtry Berke-felda. Mają one podobny kształt do świec Chamberlanda, ale mają umocowany na stałe mechaniczny uchwyt, który ułatwia posługiwanie się nimi.

Ryc. 60. Schemat filtracji — filtr porcelanowy: a — naczynie z filtrem w środku, b — zbiornik jałowego płynu, c — zbiornik próżniowy, d — pompa wodna wytwarzająca próżnię

Ryc. 61. Filtr azbestowy Seitza: a — wlew płynu, b — azbest w uchwycie metalowym, c — odprowadzenie do pompy próżniowej