77293 str
6 017

16 TRANSAKCYJA WOJNY CHOCIMSKIEJ

Dwanaście tylko było tysięcy janczarów ²⁶⁰ Prócz piechot Gaborego i dwu hospodarów.

Na dwadzieściać piniądze spełna z skarbu dano,

Ale to, co miało być na ośm, ukradano.

Wszędy pełno nierządu, gdzie nie masz dozoru!

Każdy kradnie, kto może, każdy tka do woru,

²⁰⁵ Ale i u nas, pojźry, kto-li tymi czasy Pańskiej bez interesu podejmie się kasy?

Każdy tam pragnie służyć, kędy okrom myta,

Choć co ukradnie, nikt się o to go nie spyta.

Nie rejestr do sumnienia, ale jak z ołowiu ²⁷⁰ Do rejestru sumnienie mając pogotowiu.

Na cóż i mówić więcej? Nie w Polszczę, darmo to, Na cały świat rozgrzesza wszytkich ludzi złoto! słonie    W prawo i w lewo janczar na widoku stały

Nie znane oczom naszym dotąd specyjały:

²⁷⁵ Straszne słonie, co trąby okrom mają^ kielców;

Każdy swą wieżą dźwiga, każda wieża strzelców Po trzydziestu zawiera; tak gdzie tylko chodzą Rozdrażnione bestyje, nieprzyjaciół szkodzą.

Facyjata Konne wojska po skrzydłach, wyniosszy swe dzidy., ni^ciie ²⁸⁰ P^atrz3> rychło się do nich sunie giaur gidy, _gó^r ' Albo im każą skoczyć, gdzie z niezmiernej chuci Śmiały spahij na naszych dziryty wyrzuci.

Wszyscy siedzą od złota, od rzędów, od pukli

w. 260 Prócz [...] hospodarów — oprócz piechoty węgierskiej Bethlema Gabora, księcia siedmiogrodzkiego, lennika sułtana, i hospodarów mołdawskiego i wołoskiego, którzy po klęsce cecorskięj podporządkowani zostali Turcji.

w. 273 W prawo [...] janczar — na prawo i na lewo od janczarów, przy w. 279 facyjata — iu: widok, w. 280 gidy — obrzydły, ohydny, w. 282 spahij — kawalerzysta turecki, w. 283 od pukli — w puklach.

I nie jako na wojnę daleką wysmukli.

²⁸³ Nie widziałeś kirysów, nie widział pancerzy,

Każdy się złotogłowi, jedwabi i pierzy;

Ogromne skrzydła sępie, forgi, kity, czuby JaS" Trzęsą się im nade łby, a ono nie tu by Te prezentować cienie i nikłe ozdoby,

²⁹⁰ Kędy wróble takimi z prosa straszą boby!

Wszytko znieśli, wszytko to dziś na się włożyli,

Z czego świat przez lat tyle zdani i złupili.

Konie przecie znużone tak dalekim chodem Nie onę rzeźwość miały, co im idzie 'rodem,

²⁹⁵ Bo nie pomoże złoto, kogo niewczas zejmie —

Nie może, chociażby się rad krzepił uprzejmie. Świeciły się od złota chorągwie gorące,

Po których haftowane tureckie miesiące Pod złocistą skofiją strojnych ludzi grona ³⁰⁰ Okryją, a żelazna szydzi z nich Bellona.

Starych zaś znak - przy drzewcu wystrzępione nitki, Pod jakimi widujem i tu niedobitki.

Ale odjąwszy ludzi europskich z czoła,

Ostatek czerń, szarańcza, motłoch, skomon, smoła.

³⁰⁵ A co to tak wysoce każą na Araby,

Zbijać dobrzy; i nagi lud to jest i słaby,

Handlom tylko przywykły i rzemiesłu raczej,

w. 287 Jorga — pióropusz.

w. 290 boby — bobami, od „bobo”: straszydło, straszak, w. 297 gorące — żółte.

w. 299 skofija — wierzchołek chorągwi, symbol, ozdoba u wierzchu drzewca chorągwi.

w. 301 starych — starych, doświadczonych, zaprawionych do boju żołnierzy.

w. 303 odjąwszy [...] z czoła — pomijając Europejczyków (bądź ludzi podobnych do Europejczyków).

w. 304 skomon, smoła — tłuszcza, hałastra, hołota, w. 305 kazać na kogoś — ufać komuś, polegać na kimś.