89199 Werbalna6

■ W pkł sposób svt nacja różni się od Ic^n, c/«gn ik/rkity.ifcinź

•    Co (prawu* źc jc*i ona uina?

•    Co upowocłowalo cę zmianę sy i nacji?

•    W jaki %|x»5<Mi dana osoba jtachowujc się inac/cj, niż oczekiwałem?

•    CTo moryu iijc tę osobę, żeby irnw /ęi się /.«* Iiou > watr?

Kiedy na$zr w«*kiwania AMtaj.( naruszone, odmiwamy potrzebę bard/* wnikiiwego /rozumienia sytuacji oraz poszukujemy powodów zmiany i |ir/>_:,., moCł^uj^fłrh łudzi do działania w mc«K-/ekiwany dla nas sposób.

Wykorzystanie Języka

Język wpływa na naszq zdolność zwracania uwagi na inibrmacjc. Słowa * wskazówkami — kierują naszą uwagę w stronę określonych aspektów działań Judo i sytuacji, w jakic h sie znajdujemy. Przy kładem może być debata nad tym. ca określać kogoś jako -Indianina", czy też Jako -rdzennego Amerykanina' Co /.iiiważau. jeśli nazywasz kogoś -Indianinem".- Twoja uwaga jest skierowana ru ogólną tożsamość etniczną tej osoby. Pomimo faktu, że wicie plemion w Staiud Zjcdnoczmiych. takich jak Lakom, Siuksowie. Czcrokezi. Mawahowie i Hop. reprezentują odmienne narodowości, określenie Indianin tuszuje te róźnire Termin Indianin został po raz pierwszy użyty przez Kolumba dla opisu rdzennych micN/iunców ziemi amerykańiiuęj* ponieważ błędnie uważał, że przybył do Indii Co zauważasz, jeżeli określasz kogoś jako -rdzennego Amerykanina"? Końcem riijni/ uwagę na dziedzictwie historyczny m danej osoby. W Stanach Zjednoczonych termin -rdzenny Amerykanin" (Xalnre Amrrirctn) pod kreślą fakt. że Europcjr/w nie poc hodzili z Ameryki « przed ich przybyciem zamieszkiwali ją inni ludzie. W Kanadzie, termin -Pierwsi I.udzie" iFirst Pzople) jest używany, by położyć nar ud n.i u*. z«~ niektóre plemiona były pierwszymi mieszkańcami tego kraju.

Słowa *ą tak ważne- w wywieraniu wrażenia, że powinni śray być ostrożni, by mc wpaść w tyranię językową. Dzieje się tak. gdy ludzie do opisu i kontroli sytuacji uź) «mj| tylko jednego zestawu słów, które mają określoną wartość lub konotację fPearce. I9M| Politycy zazwyczaj angażują się w tyranię językową, by wpływać na mttrprrtację określonych wydarzeń przez, obywateli. Zastanów się nad słowami, które były użyte do opisu wojny w Kosowie przeciwko etnicznym Albartczykom P«*lr i\i> określali tę sytuację jako „czystki etniczne” i równie obrazowo opi.ipali maww« groby i inne patwonMjki popełnione wobec Albańczyków. Wybierane przez nii h słowa był? Uird/o podobne do opisu potworności dokonywanych prici ri4/i«ióu    II wrąm światowej. Kiedy politycy naciskali na uczestnictwo

SfunóM /,)rdiMM /mni li w interwencji MATO. słowa te szczególnie silnie wpływał* na ajiie ryluańską opinię publiczną, by traktowała ona tę wojnę jako sprawiedliwą. konirt/iM i pilną Pt zez jawne nawiązywanie do zbrodni nazisfow’skich. ame-iviarnlua «*pima publiczna była lurri/irj skłonna do poparcia zaangażowania się w konflikt Bez tego nawiązania. Mik«Aević byłby traktowany jedynie jako

jeszcze jeden dyktator z kolejnego agresywnego pańuwa daleko od amerykańskiego wybrzeża. Na*/ wybór stów Mo opisu luda i syiuarp bernje uwagę na różne rzeczy.

3.1.2. Spostrzeganie obejmuje organizowanie

Psychologia poznawcza sugeruje, że ludne wy korzy iłują schematy do nadawania znaczenia i organizowania informacji. Schemat pozwala na zorganr/o-wanie informacji i umieszczenie ich w spójnym i znaczą* m wzorcu. Wyobraź sobie, że właśnie wszedłeś do muzeum sztuki i zobaczyłeś obraz Picassa. Jeżeli nie posiadasz schematu zawierającego informacje na temat kubś/mu i surrealizmu, to miałbyś trudności w rozpoznaniu różnych elementów na obrane albo nawet w określeniu, że jest on piękny. Schemat dotyczący przemyśleń na temat kubi/mu pomógłby ci poznać i docenić prace Picassa. Różne rodzaje schematów pomagają w organizowaniu naszych wrażeń na temat ludzi, wydarzeń, sytuacji i działań Tutaj opiszemy (1) prototypy, (2) stereotypy i (3) skrypty

Prototypy

Podstawowe typy zawierające reprezentacje umysłowe abstrakcyjnych przykładów. które pomagają nam w umiejscawianiu łudzi, wydarzeń, czynności i sytuacji W kategorie nazywamy prototypami. Prototyp może być pomyślany jako najlepszy przykład jakiegoś pojęcia. Na przykład, twoim prototypem luksusowego samochodu może być Lcxu$ albo jakiś inny samochód o następujących cechach: sporo miejsca wewnątrz, duży, silny, zbudowany z pierwszorzędnych materiałów i bardzo drogi. Prototypy pomagają nam w odpowiedziach na takie pytania, jak: -Kim jesteś?", -Co to jest?" i -Co się dzieje?" Na przykład, skąd wiemy, czy jakaś osoba komunikuje się kompetentnie, czy też nie? Możemy stworzyć prototyp osobv kompetentnie się komunikującej, który pomaga nam w określeniu tego faktu (Pavitt, Haight, 1985) 1 rzeczywiście, badania pokazują, że ludzie rozwijają prototyp osoby kompetentnie się komunikującej jako inteligentnej, dokwentnej, pewnej siebie, otwartej, dobrze ubranej i uważnie słuchającej <Paviu, Haight* 1985). Podobnie posiadamy prototypy wydarzeń i czynności. Jeżeli wchodzimy do pokoju i widzimy, że ludzie tańczą i słuchają muzyki płynącej i głębi aŁ to określamy sytuację jak imprezę taneczną. Prototypy są użyteczne, ponieważ pomagają w określaniu rodzajów ludzi, sytuacji łub czynności, których doświadczamy.

Stereotypy

Stereotypy łączą nasze spostrzeganie ludzi, wydarzeń, czynności i sytuacji i przewidywaniami i oczekiwaniami. Prototypy dostarczają ogólnego przykładu jakiejś kategorii, stereotypy zaś łączą różne cechy, o których sądzimy, że są prawdziwe, gdy kategoryzujemy daną osobę lub sytuucję spostrzegane jako