FizykaII86601

860

być inaczej, jeśli ciepło promieniste nie różni się od światła istotą swoją, lecz tylko sposobem drgań i długością falek oscylującego eteru.

Wszystkie więc prawa dla widomych promieni, tj. dla promieni światła, z teoryi falowego ruchu cząsteczek eteru w^rywiedzione, dają się tak samo uzasadnić rachunkiem dla promieni niewidomych, czyli dla ciepła promienistego. W nauce o cieple chodzi przeto jedynie tylko o wykazanie sposobów, jakiemi się te prawa stwierdza na drodze doświadczenia.

Rozumiejąc pod natężeniem ciepła promienistego ilość ruchu w eterze, przesłanego w pewnej chwili do jednostki powierzchni ciała, która to ilość jest proporcyonalna do żywej siły odpowiedniej części faleczki eterycznej padającej na nią, czyli proporcyonalna do natężenia drgań cząstek eteru i zależna od ilości ty chże cząstek, nie trudno okazać doświadczeniami : Hujprsód, że natężenie promieni ciepła, a z niem i moc ich ogrzewająca zmniejsza się tern bardziój, im w ukośniejszym kierunku one wychodzą z powierzchni promieniejącej; ono jest pro-porcyonalne do wstawy kąta, utworzonego przez ich kierunek z powierzchnią promieniejącą, zatem największe, gdy ten kąt jest prosty. Powtóre, że moc ogrzewająca tego ciepła jest tri największą przy padaniu promieni pod prostym kątem na odpowiednią powierzchnię ciała i pomniejsza się w równych zresztą okolicznościach w stosunku do wstawy kątów, pod któremi promienie ciepła na odpowiednie kawałki tej powierzchni padają. Potrzecie, że natężenie ciepła promienistego jest wprost proporcyonałne do temperatury źródła jego.

Dla okazania pierwszego prawa umieszcza się naprzeciwko wklęsłego zwierciadła owalną skrzynkę blaszanną mn {Fig. 460 na n.str.) z gorącą wodą i okopconerni bokami, dającą się nachylać do poziomej osi onego źwierciadła. Pomiędzy nią a zwierciadłem znajdują się dwie zasłony //i I( z jednakowemi otworami dla przepuszczania wiązki promieni, padających na zwierciadło równolegle do osi jego. W ognisku tego źwierciadła umieszcza się poczerniona bańka termometru różnicowego i nadaje gorącej skrzynce najprzód pionowe położenie, pozostawiając wszystko w spokojności dopóty, póki się nie ustali temperatura w o-gnislcu, przez termometr okazana. Potem nadaje się tćj