89725 tomI (255)

Fizjopatoi ogicznh podstawy FIZJOTERAPII 257

Możliwości lokomocyjne zwykło się też rozpatrywać odnosząc obserwowany sposób poruszania się do fizjologii chodu. Pomijając całkowity brak możliwości przemieszczania się, wśród różnych nieprawidłowości rozróżnia się lokomocję ape-dalną, quadripedalną i dipedalną. Pierwsze dwie dotyczą poruszania się w obrębie mieszkania (chociaż druga nie tylko - p. niżej), trzecia zaś może występować wszędzie, lecz towarzyszą jej często inne objawy patologiczne. Chód może być bowiem nienaprzemienny (odstawno-doslawny), nieprzedsiębieżny (np. w kierunku bocznym) i niesymetryczny. Można tu wskazać na zmiany dotyczące poszczególnych determinantów chodu. W niektórych sytuacjach konieczne jest stworzenie choremu dodatkowych punktów podparcia, co np. zabezpieczają kule. W tym przypadku chód staje się quadripedalny, a rodzaj zastosowanego kroku zależy nie tylko od sprawności osoby niepełnosprawnej, ale i od celu zastosowania kul (odciążenie bądź zwiększenie płaszczyzny podparcia). Poruszanie się poza domem jest bardziej skomplikowane niż w domu. Wymaga ono bowiem większej sprawności, przejawiającej się zdolnością do poruszania się w różnie ukształtowanym terenie i po różnej nawierzchni. Wymaga ono też umiejętności pokonywania pewnych przeszkód (jak np. stopnie, krawężniki), a nawet padania i wstawania. Nic więc dziwnego, że ograniczenia bywają tutaj zdecydowanie większe. Dodatkowe utrudnienia dotyczą też możliwości „wydostania się” z domu (np. przy niemożności chodzenia po schodach) oraz zasięgu chodu (np. w upośledzeniu wydolności, chromaniu przystankowym itp.).

Osobne zagadnienie stanowi lokomocja na wózkach inwalidzkich. Ten rodzaj lokomocji wymaga bowiem takiego poziomu sprawności, który umożliwia choremu „przejście” na wózek, utrzymanie pozycji siedzącej oraz napędzanie wózka (w przypadku napędu ręcznego) i kierowanie nim. Oczywiście ograniczenia w zakresie przejścia na wózek, napędzanie i kierowania uzależniają nieraz poszkodowanego od innych osób, a dodatkowo utrudnienie stanowią tu tzw. „bariery architektoniczne” - takie jak schody, wąskie windy, wąskie drzwi, wysokie krawężniki, brak podjazdów itp. - uniemożliwiające choremu na wózku osiągnięcie dowolnego miejsca.

Całość zaprezentowanych powyżej zagadnień oczywiście przedstawiałaby się zupełnie inaczej, gdyby potraktować je ściśle zgodnie z definicjami i normami w tym względzie, a obowiązującymi w wychowaniu fizycznym. Podejście (akie jednak jest konieczne w niektórych tylko sytuacjach, zwłaszcza w sprawach dotyczących orzecznictwa. Trzeba przy tym uwzględnić fakt, że grono osób, które nie są w stanie sprostać powyższym normom, jest znaczne i to nie koniecznie z powodów związanych z chorobą czy obrażeniem ciała. Jednocześnie wiadomo, że omawiana problematyka jest złożona, wobec czego warto nań spojrzeć zarówno przez pryzmat testów sprawności i prób wydolnościowych (p. następny rozdział), jak i przedstawionej wcześniej międzynarodowej klasyfikacji następstw chorób.