82857 tomI (243) Kopia

FiZJOPATOLOC.ICZNr, PODSTAWY FIZJOTERAPII 245

Wśród chorych mających zaburzenia związane z chorobą podstawową oraz wśród upośledzonych umysłowo, często występują trudności w nawiązywaniu kontaktu słownego oraz w zrozumieniu istoty choroby przez samego pacjenta. Może to prowadzić do stanów przygnębienia, bierności, tendencji do wycofywania się z sytuacji trudnych, pogłębiania się poczucia izolacji itp.

Pozostałe zaburzenia, będące reakcją na sytuację stresową, są wynikiem szoku psychicznego, zablokowania szeregu potrzeb jednostki, obciążania układu nerwowego przez ograniczenie sprawności i wypadnięcie niektórych funkcji, zmianę dotychczasowego obrazu własnego ciała oraz zmianę dotychczasowej roli (sytuacji) rodzinnej, zawodowej i społecznej. We wczesnym okresie choroby , zaburzenia te mogą przejawiać się w postaci zaburzeń snu, niepokoju, obniżenia nastroju, apatii, poczucia niepewności, wzmożonej lub obniżonej pobudliwości czy przejściowego obniżenia funkcji intelektualnych. W dalszym przebiegu choroby zwykle pojawiają się zaburzenia o charakterze przewlekłym, takie jak: niezdolność do racjonalizacji, stany depresyjne, reakcje lękowe, zaburzenia nerwicowe i stany psychosomatyczne.

Niezdolność do racjonalizacji jest to brak umiejętności świadomej, realnej oceny obrazu własnego ciała w sytuacji chorobowej, co może doprowadzić do powstania pewnych mechanizmów obronnych. Mechanizmy te mają z kolei chronić przed poważniejszymi zaburzeniami emocjonalnymi, ale jednocześnie mogą one utrudniać realne rozwiązywanie problemów wynikających a choroby. Spośród licznych mechanizmów obronnych warto wymienić: regresję (cofnięcie się sposobów zachowania do wcześniejszych okresów rozwojowych), projekcję (przypisywanie innym własnych zachowań negatywnych), represję (wyparcie ze świadomości problemów związanych z chorobą), supresję (tłumienie problemu, hamowanie go), kompensację (skierowanie aktywności w nowym kierunku) oraz agresję (szukanie kogoś lub czegoś odpowiedzialnego za doznane zło).

Stany depresyjne charakteryzują się upośledzeniem snu i łaknienia, mimicznym wyrazem przygnębienia, zahamowaniem psychoruchowym, osłabieniem reakcji na bodźce zewnętrzne oraz przejściowym upośledzeniem funkcji intelektualnych.

Reakcje lękowe przebiegają także z zaburzeniami snu i łaknienia, z poczuciem zagrożenia, pobudzeniem lub spowolnieniem ruchowym oraz licznymi dolegliwościami wegetatywnymi.

Zaburzenia nerwicowe są z kolei zespołem zaburzeń czynnościowych, w których dominuje niepokój i lęk oraz zaburzenia funkcjonalne narządów wewnętrznych.

Zaburzenia psychosomatyczne manifestują się zespołem dolegliwości subiektywnych występujących w sferze somatycznej, nie znajdujących jednak potwierdzenia badaniem fizykalnym.

Opisane zaburzenia są wynikiem pojawiającego się w różnych stanach chorobowych zjawiska frustracji, które należy zrozumieć jako reakcje emocjonalne na