tomI (259)

Fizjopatologicznf. podstawy fizjoterapii 261

zgrubienie jego warstwy rogowej (hyperkeratoza) oraz pojawianie się pęcherzy wypełnionych płynem surowiczym, co obserwuje się po przedawkowaniu promieniowania UV,

Osobny problem stanowi fotosensybilizacja. Jest to zwiększenie wrażliwości skóry na promieniowanie ultrafioletowe przez substancje i preparaty mogące pochłaniać energię promieniowania UV i przenosić ją w głąb tkanek. Mogą to być substancje endogenne (porfiny), lub egzogenne. Te ostatnie mogą działać po wprowadzeniu ich do wewnątrz (np. po podaniu doustnym) lub naniesieniu ich bezpośrednio na skórę. Fotosensybilitzację obserwowano m.in. po podaniu niektórych leków (np. sulfonamidów, tetracyklin, hormonów czy herbaty z dziurawca) a nawet po niektórych pokarmach czy kosmetykach.

W ciepłolecznictwie warto wyeksponować tylko fakt niekorzystnego wpływu parafinoterapii na uwapnienie kości odwapnionych oraz zwrócić uwagę na istniejące lu zawsze prawdopodobieństwo spowodowania oparzeń czy odmrożeń, zwłaszcza u osób z zaburzoną trofiką. Na szczęście len pierwszy problem już rozwiązano, zastępując parafinę innymi nośnikami o równie znacznej pojemności cieplnej. Warto też pamiętać, że do lokalnej kumulacji energii cieplnej dość łatwo dochodzi u osób z zaburzeniami krążenia miejscowego, co wiąże się z upośledzonym odprowadzaniem ciepła (przenoszeniem go) poprzez ogrzaną krew z miejsca zabiegu. Dlatego też blizny i bliznowce są dość podatne na oparzenia.

Elektroterapia nie kryje w sobie zbyt wielu „niebezpieczeństw” omawianego typu. Jeśli obserwuje się tu jakieś niepożądane reakcje, to wynikają one raczej z niewłaściwego stosowania tego rodzaju energii. W fizjoterapii szczególne znaczenie ma prawdopodobieństwo występowania substytucji, obserwowane w przypadku nieodpowiedniego doboru parametrów prądu do elektrostymulacji (p. elek-orostymulacja wybiórcza). Właściwie nie jest to jednak szkodliwe działanie samej energii, lecz błąd w technice jej aplikowania. Mówiąc o błędnej technice wykonywania zabiegów, trzeba też wspomnieć o możliwości uszkodzenia tkanek w wyniku niewłaściwego stosowania energii elektrycznej, czego najprostszym przykładem są tzw. „efekty brzegowe”.

Stosując prądy wielkiej częstotliwości zasadnicze niebezpieczeństwo dotyczy natomiast możliwości wystąpienia krwawień u osób z rozmaitymi stanami predysponującymi do nich. I ten problem po części rozwiązano - eliminując czynnik cieplny poprzez impulsową aplikację omawianej energii. Powszechnie znany jest również niekorzystny (ogólnoustrojowy) wpływ prądów wielkiej częstotliwości na organizmy osób narażonych na nadmierną ekspozycję na nie.

Ultradźwięki dają z kolei prawdopodobieństwo wystąpienia pewnych ogólnych zaburzeń neurowegetatywnych oraz niepożądanego uszkodzenia struktury kostnej, w postaci jej odwapnień.