tomI (264)

266 Podstawy fizjoterapii

nia jego doznań bólowych. W warunkach klinicznych zastosowanie znalazły trojakiego rodzaju skale - słowne, numeryczne oraz wzrokowo-analogowe (np. wg Laitinena, Maitlanda czy Melzacka). W pierwszym przypadku kolejnym cyfrom (od 0 do 5) przyporządkowuje się odpowiednie cechy natężenia bólu, przy czym zadaniem badanego jest wybrać stopień najbardziej odpowiadający jego subiektywnym odczuciom. W skali numerycznej natomiast badanemu pokazuje się ciąg liczb od 0 do 10, gdzie 0 oznacza brak jakichkolwiek doznań bólowych, a 10 - ból nie do wytrzymania, a jego zadaniem jest wskazanie cyfry najbardziej odpowiadającej natężeniu jego bólu. Na podobnych zasadach oparta jest skala wzrokowo-ana-logowa, gdzie osoba badana wskazuje miejsce, na odcinku długości 10 cm, mające w jego wyobrażeniu odpowiadać wielkości natężenia swoich odczuć bólowych.

Niezależnie od tego, i tutaj pytamy o związek dolegliwości (objawów) ogólnych i miejscowych z wykonywanymi ćwiczeniami czy innymi wysiłkami fizycznymi.

W rehabilitacji istotne znaczenie ma powiązanie powyższych informacji z danymi dotyczącymi życia osobistego. W kontekście stwierdzonych np. zaburzeń ruchowych nie bez znaczenia jest charakter pracy zawodowej pacjenta. W innych okolicznościach natomiast ważne są możliwości mchowe i wysiłkowe chorego w stosunku do tych, jakie musi wykonywać w życiu codziennym, np. jak daleko musi dojść lub na które piętro wejść, w stosunku do tego co może. Dla całokształtu postępowania rehabilitacyjnego szczególne znaczenie mają informacje dotyczące opisanych wcześniej następstw choroby (upośledzeń i ograniczeń), a wśród nich - przede wszystkim - poziomu samowystarczalności usprawnianego i niezbędnej pomocy personalnej i/lub technicznej. Uzyskane w trakcie wywiadu informacje stanowią też podstawę do stworzenia sobie planu dalszych badań, informując na jakie elementy (objawy) należy zwrócić szczególną uwagę, jakie wykonać testy specjalne itd.

Badanie przedmiotowe jest kolejną częścią badania, przeprowadzaną przy pomocy podstawowych metod fizycznych (tzw. badanie fizykalne). Obejmuje ono oglądanie, obmacywanie (badanie dotykiem), opukiwanie i osłuchiwanie. Dla fizjoterapeutów najważniejsze znaczenie mają pierwsze dwa spośród wymienionych sposobów badania - a zwłaszcza oglądanie. Całość omawianego badania zwykło się dzielić na ogólne i miejscowe.

W badaniu ogólnym, już pierwszy „rzut oka” na pacjenta (tzw. wrażenie ogólne) może udzielić nam wielu informacji o jego stanie. U chorych leżących, zwracamy uwagę na to, czy pacjent jest przytomny czy też nie oraz na jego zachowanie się i możliwość nawiązania z nim kontaktu. Obserwujemy też w jakiej pozycji chory leży, gdyż są pozycje charakterystyczne dla pewnych stanów (tzw. ułożenia przymusowe). Następnie obserwujemy wygląd ogólny pacjenta, jego wyraz