89934 Zdjęcie1224

teriilnyml, iq jednnk wspólne wszystkim, do odnosi ilą IwtidomoM kaidcgo osobniku inko do fol przedmiotowego, Istnlojąw nlowiletnlo od»1

wldunłnych wyobrikń I ohcoń;    .

nłijąe m. trwsją jednak dluioj nil Indywlduiln# colo

i /nniliiry. dlulcj nimi nil łydo ^oW*⁾ⁿ**^u' * pokolenia; zjnwlika podlegające wlainyin swym prawom, Innym uli prawa flzyc/ne, biologiczne, piycholo-glnni. Czyi nie powiemy, U mamy tu do czynieniu i nową r/oczywlslolclą, powstałą na Ile psychiczne), jak piyclilcznn na tle łydowoj, lec* zaiadnlezo odmienna?

016/ laką nową rzeczywlilołł Iwony lwiąt ipoltc*. ny, kultura ludzka. Swolitołl taj rzeczywistości polo. M na tym, to nla Jest ona materialną, zmyilową, cbo. dal wyrała lią w lyinbolnch zmysłowych. Tak np UtoU mowy nie polega im diwląkich wydawanych leci na znacionlu, Jakie tym dźwiękom przysługuje' Wyrei wskazuje na pewne przedmioty, skojarzenie dłwląków symbolizuje Inne treści doświadczalne- gdy wyraz wypowiadamy, wiemy, to zarówno my 'sami, jako lei inni ludzie, mogą od wyrazu przejść do ozno* czonych przezeń rzeczy, wywołując je bądź w postne-łeniu, bądź we wspomnieniu. Świadomość tego moili-wefo przejścia od wyrazu do rzeczy etanowi subiek-

tywne znaczenie, które nadajemy wyrazowi w chwili jego wypowiadania. Obiektywne jego maronie, dzięki ktśranu jest on zjawiłem społecznym, polep na tym, że kaidy zawsze oznacza za pomocą tego wyrazu tą samą lub taką samą rzecz, te zmysłowa treść wyłazu (skojarzenie dźwięków), rzecz oznaczana i czynność przejścia od wyrazu do rzeczy są v pewnej mierze jednakowe u wszystkich, indywidualne odchylenia zaś zostają wyłączone, jako nieistotne. Weźmy inny przykład, bardziej złożony. Przepis prawny, Jako

zjawisko społeczne, polega oczywiście nie na dźwiękach I makach, w których Jest wypowiadany lub ipi-lany, lecz przede wszystkim na znaczeniu łych dźwięków czy znaków, jako wyrazów, połączonych w zdanie. Ale to nie wyczerpuje istoty przepisu prawnego, o Ile prawo nie jest tylko przedmiotem historycznych

badan. lecz dziel* ^{w iyc}*“

Mianowicie, te mn6slwo

społecznym, to znaczy.

stosujących .i« do prawa, czynności władz. Ictftre pneetrzeseją. aby pr*wo było wykonywane, w razie jego przekroczenia rostosowują przepisaną sankcję w postaci Kary. Acitgnięcie kosztów procesu itd. Otóż w prawie nic tylko dźwięki i znaki stanowią symbol treici pojęciowej, ale sama treść pojęciowa stanowi symbol tych wszystkich czynności, odnosi sit; do nich wszystkich i one do niej. Ten całokształt czynów ludzkich, grupujących sic dokoła treści przepisu prawnego, stanowi jego społeczne znaczenie ze względu na to. co w nich wszystkich Jest wspólne, co sią powta-rzaz u różnych ludzi: każdy z nich znajduje w prawie rzeczywistość przekraczającą własną świadomość jego, rzeczywistość przedmiotową, która tylko w stosunku do niego nabiera specjalnego subiektywnego znaczenia.

Nie będziemy wieceJ mnożyli przykładów. Oczywista Jest rzeczą, że znajdujemy tu świat nowy. który sią tworzy w ciągu ewolucji, począwszy od najniższych hord ludzkich, aż do dzisiejszych państw i narodów. Każde ze zjawisk tego świata powstaje tak. że dokoła pewnej materialnej treści powstaje jak gdyby obwód-^5ca znaczeń, wyrażająca przedmioty i czynności, przez tą treść symbolizowane; obwódka ta narasta Ł ustala *ią z biegiem czasu, aż w końcu sama treść materiał-na. jak w przykładzie prawa, niknie niemal wobec ogromu swego rnaCTcnls. które jest czymś rzeczywis-ty»« I przez wszystkich odczuwanym Jako rzeczywiste.

Lecz na tym jeszcze . rozwój sftą nie kończy. W łonie rzeczywistości społecznej wytwarza sftą i ponad społeczeństwo wyrasta jeszcze coś nowego, świat, którego geneza odbywa sftą niemi w naszych oczach i jest nam historycznie znana prawie w swej całości. W przebiegu dziejowym wytwarza sią moralność, sztuka. nauka, których początki są Jeszcze w znscznej mierze zjawiskami społecznymi, ale które s c i sadu nabyły i dziś już posiadają zupełnie odrębny charak-ter. Trzeba Je brać i rozumieć w tym ich wł*"**™ charakterze. Jeżeli sią w ogóle zrozumieć Je pragnie.