89946 sanktuariasłowiań040

pokonają ich z jego pomocą. Gdy zdarzyło się im coś pomyślnego, nie wykrzykiwali z radości, niepowodzenia również nie ujawniali przez wylewne skargi... i dalej... ukończono budowę wszystkich machin, więc cesarz, który siedział już trzy tygodnie pod grodem, nakazał przypuścić szturm, lecz wnet zobaczył, jak te machiny szybko spłonęły od ognia zrzuconego z wałów..."

Z irmych źródeł wiemy, że obrońcy zrzucali na oblegających kamienie, lali gorącą wodę i smołę.

Jak już mówiliśmy, zdobycie ówczesnego grodu było w wypadku zorganizowanej obrony niezwykle trudne. Dopiero podstęp lub rozprzężenie wewnętrzne danego państwa umożliwiało łatwe ich opanowanie. Przykładem łatwego opanowania grodów polańskich jest wyprawa Brzetysława w 1037 roku, ale w tym wypadku doszło do zaniku władzy książęcej i prawdopodobnie praktycznie żadna zorganizowana władza w tym czasie nie istniała.

Odparcie najazdu w polu scharakteryzują nam najlepiej wypadki z 972 roku, walka stoczona przez Mieszka I i jego brata Czcibora z najazdem margrafa Hodona. Kronikarz pisze: „...Tymczasem graf Hodo, zebrawszy wojsko, wpadł z nim na Mieszka. ...Kiedy w dzień Jana Chrzciciela starli się z Mieszkiem, odnieśli zrazu zwycięstwo...”, dalej jednak nie układało się tak pięknie. Ten sam kronikarz wspomina „...w miejscowości zwanej Cedynia brat Mieszka Czcibor zadał im porażkę, kładąc trupem wszystkich najlepszych rycerzy z wyjątkiem obu wspomnianych grafów (Hodona i Zygfryda)”...

Wybitny archeolog W. Filipowiak odtworzył przebieg bitwy na podstawie zapisków kronikarskich, jak i analizę terenu bitwy. Hodo, przeprawiwszy się przez Odrę, stoczył bitwę z Mieszkiem, który zapewne po pierwszym starciu rozpoczął udaną ucieczkę w kierunku grodu Sidzina. Upewniło to Hodona, że celem

Mieszka jest schronienie się w tym grodzie. Rozpoczął się dość bezładny pościg rzekomych zwycięzców. Wówczas z boku nastąpiło uderzenie grupy wojowników pod wodzą Czcibora. Jednocześnie kontratakował Mieszko. Hodo poniósł klęskę.

Zdumiewające sa. niektóre powtórzenia historii. Gdyby rycerze polscy z XIII wieku znali dzieje walki Mieszka I z Hodonem, zapewne oszczędziliby sobie wielu klęsk w pierwszych walkach z Tatarami. To przecież Tatarzy w trzysta lat później z upodobaniem stosowali udane ucieczki. [Jednakże Polacy pod wpływem kontaktów z Zachodem zapominali już o zorganizowanej przemyślanej walce, na wzór przyniesiony z zewnątrz ograniczali bitwy do „szlachetnych” walk rycerskich, w których wódz poza doprowadzeniem wojska na pole bitwy ograniczał się do dawania przykładu waleczności w pojedynku.

Trzeba było dopiero ponownych kontaktów militarnych ze Wschodem, aby odnowić dawno stosowane sposoby walki. Doprowadziło to w paręset lat później do sławnego pogromu zachodniego rycerstwa w bitwie pod GrunwaldcmTJ

Wyprawy~ńajeźdźcze miały wówczas głównie na celu rabunek, grabież mienia napadniętych, zdobycie niewolnika. Czasami tylko łączyły się one w wypadku budowy państw z trwałym zespoleniem podbitego terytorium. Na wzór feudalnej Europy wprowadzono też zwyczaj płacenia trybutu i zależności lennej. W pierwszych wiekach wczesnego średniowiecza, a przede wszystkim w okresie wędrówek ludów, chodziło też o zdobycie nowych siedzib. Tak przecież przenosili się na południe i na zachód Słowianie.

Najazdy nie zawsze miały na celu konkretne korzyści, jakkolwiek były one ważne. Czasami chodziło o wyprzedzenie najazdu obcego, wcześniejsze spustoszenie obszarów wroga.

75