9428
7001 djvu

150 JAKOB parnas

ogrzewają się, nie znamy jednak i tu związku między wykonaną pracą a wytworzonem ciepłem.

Praca mięśni gładkich i połączone z nią zjawiska cieplne i elektryczne różnią się od tych samych zjawisk w mięśniach prążkowanych tylko ilościowo, głównie pod względem czasu i siły.

Mięśnie żołądka i pęcherza mogą pozostawać tak w skurczu, iak i w stanie wydłużonym, nie wywierając ciśnienia na zawartą w nich ciecz; jeżeli siła zewnętrzna usiłuje je wydłużyć, to stawiają jej pewien opór, o ile w skutek odruchowych wpływów nie zostają od czynnego oporu powstrzymane. Niektóre mięsnie gładkie w zupełnem skróceniu stawiają opor ogromnym siłom i to przez czas długi: w różnych stanach skrócenia następuje jakoby zwarcie się mięśnia, staje się on podobnym do ścięgna o danej długości. Tak adduktor ostrygi, wyjętej z wody, utrzymuje skorupy wbrew sile więzadeł elastycznych, wynoszących około 350 g. przez dni 20 w stanie zamkniętym; mięsnie okrężne naczyń krwionośnych dźwigają ciśnienie tętnicze stale i me wydłużają się nigdy do długości, odpowiadającej zupełnemu rozluźnieniu.

Najjaśniej uwidocznia nam różnicę między mięśniem, przystosowanym do wykonywania pracy, a mięśniem dźwigaczem, porównanie dwóch składników adduktora skorup ostrygi. Jeden z nich, prążkowany, powoduje zamykanie się skorupy, drugi gładki, utrzymuje ją w stanie zwarcia; po przecięciu gładkiego mięśnia, mięsień prążkowany może na chwilę zamknąć skorupy, nawet jeszcze dodatkowo obciążone, nie może ich jednak utrzymać w tym stanie, natomiast mięsień gładki sam nie może nieraz pokonać sprężystości więzadła: ale ieżeli mu pomożemy i skorupy do siebie zbliżymy, wtedy może je, nawet z dodatkowem obciążeniem, długo w tym stanie utrzymać.

Jeżeli jako miarę zdolności trwania w skurczu i dźwigania . .    ..    ciężar dźwigany

przytem ciężarów wprowadzimy iloczyn--^— -. , . X ^Czas nai-

^{1    J J} przekrój mięśnia

dłuższy dźwigania tego ciężaru bez szkody dla mięśnia, to znajdziemy np. przy obciążeniu 900 g. na cm² mięśnia gładkiego mu

2 do 5.10⁶;

. g ^h-

cm²

szli „unio^a wartość tego iloczynu .

dla mięśnia gastrocnemius żaby ....    6,7    „

Zestawiliśmy tu wypadki skrajne: zarówno między mięśniami prążkowanymi znajdują się dźwigacze o wiele lepsze, niż gastro-