94287401 djvu

254 NArOLEON CYBULSKI

włóknach serca rozchodzi się stan czynny. Stąd w przedsionku może powstać pozorna dwufazowość: prąd w pierwszej chwili ma kierunek wstępujący, następnie zstępujący. To samo może mieć miejsce i w komorze. Tak powstają nowe uchyłki bądź poprzedzające R_: bądź występujące po uchyłku R: pierwszy nazwany uchyłkiem drugi $, oba wskazują na kierunek prądu odwrotny, t. j. wstępujący w porównaniu z prądem, który powoduje uchyłek R. Oczywiście i w mięśniu sercowym może występować także faza 77, która jednakże zostaje ukrytą wśród tych rozmaitych kierunków prądu, które powoduje faza 7. To szczególnie wybitnie występuje

u zwierząt wyższych, u których, jak wiadomo, stan czynny z przedsionków przenosi się na komorę zapomocą specyalnych włókien His-Tavary. Ponieważ te włókna w prawej komorze rozgałęziają się mniej więcej w połowie, i jedne przenoszą impulsy ku górnej części mięśnia, drugie ku koniuszkowi, powodując rozchodzenie się stanu czynnego ku górze i ku dołowi komory, w lewym zaś tylko część nieznaczna odchodzi w środku, główne zaś pasmo dochodzi aż do mięśnia brodawkowatego, stąd i stan czynny przynajmniej w części musi przebiegać od koniuszka ku górze (ryc. 90, Eiger). W rezultacie więc mamy algebraiczną sumę prądów: w prawej komorze słabszego wstępującego, i silniejszego i dłużej trwającego zstępują-