94287601 djvu

556

K. W. MAJEWSKI

chwilowo z aktu binokularnego zwróci się ku dołowi (kataforya). Wyjątkowo spotykamy się nadto z zaburzeniami równowagi pole-gającemi na skręceniu się oka zasłoniętego dookoła osi strzałkowej (cykloforya, torsio latens). Często stosunkowo zachodzą połączenia różnych rodzajów heteroforyi. Może zachodzić n. p. egzoforya równocześnie z hyperforyą, albo endoforya równocześnie z cykloforyą.

Z pośród licznych sposobów wykrywania i mierzenia utajonych zaburzeń równowagi mięśniowej wymieniamy tylko jeden sposób podany przez Mad-doxa, jako dający najdokładniejsze wyniki pomiarów. Polega on na następującej zasadzie: jeżeli patrzymy na punkt świetlny, n. p. oświetlony otwór w ekranie, lub odległy płomień świecy przez cylindryczny pręcik szklany, trzymany tuż przed okiem, wtedy widzimy zamiast punktu jasnego, długa, prostolinijną smugę świetlną, prostopadłą do osi pręcika. Jest to zwykły skutek działania optycznego silnego szkła cylindrycznego. Otóż przyrząd Maddoxa składa się z szeregu takich laseczek ze szkła barwnego, zwykle czerwonego, równolegle zestawionych i ujętych w odpowiednią metalową oprawę (ryc. 210). Taką to płytkę ustawiamy przed jednem okiem, spoglądając drugiem na punkt świetlny

Ryc. 210,

z odległości 6 m. lub większej, jeśli chcemy oznaczyć heteroforyę przy patrzeniu w dal, a z odległości 1 metra lub mniejszej, chcąc poznać odmienne zazwyczaj stosunki heteroforyi przy wpatrywaniu się w przedmioty bliskie. Jeżeli laseczki płytki Mad dc x a ustawione są poziomo, wtedy oko zasłonięte nią widzi długą linię czerwoną świetlną, ustawioną pionowo. W razie ortoforyi zasłonięte oko zachowuje nadal położenie prawidłowe, t. j. równoległe z okiem drugiem lub w należytym stopniu zbieżne. W takim razie obraz czerwonej linii przechodzi przez plamkę żółtą i widzimy wtenczas pionową linię czerwoną, przechodzącą przez punkt świetlny, widziany okiem drugiem. Jeżeli zachodzi heteroforya, t. j. zasłonięte oko zbacza na zewnątrz lub na wewnątrz, wtedy zmieniony obrazek jasnego punktu nie pada już na plamkę żółtą, lecz obok niej i wskutek tego widzimy czerwoną smugę na prawo lub na lewo od punktu świetlnego. Obróciwszy płytkę Maddoxa o 90°. tak aby jej laseczki stały pionow^ro, widzimy poziomą linie świetlną, która w razie ortoforyi przechodzi przez punkt świetlny, w razie zaś hyperforyi lub kataforyi przebiega ponad nim, lub poniżej niego. Pamiętać należy, że widzimy zawsze smugę świetlną po przeciwnej stronie, niż przypada jej obrazek względem plamki żółtej, a tc