9428
6601 djvu

146 JAKÓB parnas

spójności i elastyczności tkanki. Jeżeli obciążymy mięsień muszli ciężarem, który pokonywa jego napięcie tak, że mięsień zaczyna się wydłużać, to równowaga między obciążeniem mięśnia a jego elastycznością zupełnie się nie ustala i mięsień wcześniej obumiera. Na zatrutej atropiną wstędze z żołądka żaby wykazano, że ciężary małe wydłużają ją stosunkowo znaczniej, niż większe; po usunięciu ciężaru mięsień z początku powoli, później prędzej, ma wracać do pierwotnej długości, jakkolwiek jej nigdy nie dosięga. Zupełnie inaczej rzecz się ma w mięśniu normalnym, tak np. adduktor muszli skró-cony dźwiga całemi godzinami ciężar}", które go, gdy jest Rozluźniony, łatwo rozdzierają.

Mięśnie gładkie oddziaływają na bodźce myc h a ni c z n e, e 1 e k-try c zne, cieplne, świetlne i chemiczne. Mięśnie gładkie nie-podrażnione—zwłaszcza te, których funkcya polega na tętnieniu — biją często bez widocznej zewnętrznej przyczyny; zjawisko to zachodzi zazwyczaj w mięśniach podczas ich rozluźnienia. Ponieważ samoistne tętnienia obserwowano i w mięśniach, nie zawierających komórek nerwowych, przeto wypada przyjąć, że one mają pochodzenie czy sto mięśniowe; jeżeli tak jest. to zjawisko to nie jest identyczne z tętnieniem narządów, zależnem od układu nerwowego, jak np. w jelitach.

Wstęga z żołądka żaby, lub mięsień skórny dżdżownicy kurczy się, jeżeli go drażnimy krótkiem pociąganiem, moczowody biją przyspieszonem tętnem, jeżeli przez nie przepływa ciecz pod wyż-szem ciśnieniem. Podobnie oddziaływają mięśnie naczyń krwionośnych na podwyższenie ciśnienia krwi; zwolnienie napięcia naczyń krwionośnych można wywołać przez pocieranie. Ponieważ wszystkie te zjawiska zachodzą także w mięśniach, pozbawionych komórek nerwowych, z tego powodu trudno się w nich dopatrywać odruchów: większość fizyologów przypisuje tym tętnieniom pochodzenie mięśniowe, lecz pewności pod tym względem nie mamy.

Mięsnie gładkie są wrażliwe na działanie prądu stałego, zwłaszcza — podobnie jak wszystkie tkanki — na otwarcie i zamknięcie prądu. Prawa działania podniet są te same, co w mięśniach prążkowanych i innych tkankach: różnice wobec mięśni prążkowanych są tylko ilościowej natury; mięśnie gładkie wymagają zazwy-czaj silniejszych bodźców elektrycznych. Mięsień gładki oddziaływa na prądy bardzo powoli zwiększane, na które mięsień prążkowany wcale (nawet jeżeli wartość kresową znacznie przekroczymy) nie