94289301 djvu

FIZYOLOGIA UKŁADU NERWOWEGO 373

ciała. Z tych odruchów niektóre nabrały większego znaczenia, gdyż służyły do dokładniejszego studyowania zjawisk odruchowych.

Pocierając palcem po skórze okolicy krzyżowej, wywołujemy u psa tak zwany odruch drapania, który bądź ogranicza się do kilku silnych wyprostowań kończyny tylnej tej samej strony, bądź też przechodzi w wybitne drapanie. Odruch rzyciowy (analny) i skórno-rzyciowy polega na rytmicznych skurczach zewnętrznego zwieracza rzyci (sfincter ani eorternus), wywołanych przez mechaniczne drażnienie błony śluzowej lub głaskanie skóry koło otworu stolcowego; podobne odruchy skórne są: odruch mosznowy, odruch zgięcia palców wywołany lekkiem ukłuciem stopy i t. d. Do odruchów skórnych zalicza się także — acz niesłusznie — tak zwane odruchy dotykowe Munka. Jeżeli psa uniesiemy w pozycyi pionowej tak, aby kończyny zwisały, to delikatne dotknięcie skóry grzbietu stopy, powoduje żywy ruch kończyny Odruchy skórne ustają u człowieka po zniszczeniu odpowiedniej części okolicy psychomotorycznej kory mózgowej, lub po przerwaniu dróg, łączących tę okolicę z rdzeniem pacierzowym. A ponieważ i opisany dopie-roco t. zw. odruch dotykowy Munka ustaje również w tych samych warunkach, wysnuli z tego przeważnie klinicyści wniosek, że łuk odruchowy odruchów skórnych przebiega drogę długą po przez korę mózgową. Dlatego nazwano te odruchy także odruchami korowymi. Jednakże po zniszczeniu okolicy psychomotorycznej u psa, a nawet po przecięciu rdzenia, zachowane jeszcze są niektóre odruchy, które stanowczo za odruchy skórne uważać musimy (Beck i Bikeles). Stąd też hipoteza o odruchach korowych i o łuku rdze-nio-mózgowym dla odruchu dotykowego i skórnego u ludzi nie da się utrzymać. Raczej przyjąć należy, że kora mózgowa wywiera wpływ torujący na te odruchy, który to wpływ poznaliśmy w ogólnej fizyologii odruchów (str. 281).

b) Odruchy ścięgniste są to skurcze mięsni wywołane przez mechaniczne drażnienie ich ścięgna. Mają one ogromne znaczenie kliniczne, gdyż ich wzmożenie, osłabienie lub zniesienie stanowi bardzo ważny objaw w rozpoznawaniu wielkiej liczby schorzeń układu nerwowego. Najbardziej znane i używane przez klinicystów są:

Odruch kolanowy, który wywołać można przez uderzenie w ścięgno rzepki, polega na krótkim skurczu mięśnia czworogło-wego prostującego kolana (m. ąuadriceps femoris).