94289301 djvu

FIZYOLOOIA UKŁADU NERWOWE! 10 273

nerwowego, aż do chwili powstania odruchu, jest 13 razy dłuższy od czasu, który bydby potrzebny do przejścia tej samej podniety ' od zakończeń nerwowych do mięśnia, gdyby stan czynny przebiegał tylko po włóknie nerwowem obwodowem. Czas ten nazwano czasem odruchu; wynosi on dla odruchu najprostszego żaby około (M)08 -0015", czas odruchu zaś, który przenosi się na drugą stronę, jest dwa razy dłuższy. Opóźnienie to stanu czynnego w ośrodkach odruchowych wskazuje, że przekształcenie ruchu dośrodkowego w odśrodkowy polega na procesie zupełnie odmiennym od przewodzenia stanu czynnego we włóknie nerwowem. a daje to nam przecież pewne podstawy do przyjęcia, że to przekształcenie odbywa się właśnie w komórkach nerwowych. Czas odruchu zależy oczywiście od drogi, którą stan czynny ma do przejścia w układzie nerwowym środkowym. Nadto zależy czas odruchu od niektórych czynników zewnętrznych, jak od siły podniety, ciepłoty i t. d.

IWogóle czynniki, zwiększające pobudliwość odruchową (np. strychnina), skracają ten czas.

Ad 5). Ostatnią częścią łuku odruchowego jest organ wykonawczy, którym ustrój odpowiada na podnietę. Może nim być mięsień prążkowany, sercowy, lub gładki, albo też gruczoł. Najła-twiejsze do badania ruchy mięśni prążkowanych powstają zazwyczaj nie w jednym mięśniu, lecz w całej grupie i tworzą ruch skojarzony, a więc np. zgięcie kończyny, wyprostowanie, odwiedzenie lub znowu zgięcie z przywiedzeniem i t. d. Badaniem zas za-pomocą galwanometru prądów czynnościowych, które powstają w kurczących się mięśniach, przekonano się. że podobnie, jak ruchy dowolne, tak i odruchowe są wynikiem skurczów tężcowych o liczbie 30 oscylacyi na sekundę u żab. a około 50 u człowieka.

Ruch odruchowy odznacza się tern, że postać jego (pozostaje zawsze stałą i niezmienioną. Taka sama podnieta zadziaławszy na te same zakończenia czuciowe, wywoła zawsze taki sam, a nigdy inny ruch odruchowy. I tak np mruganie powieką pod wpływem dotknięcia spojówki oka, kaszel, kichanie i cały inny niezliczony szereg odruchów występuje zawsze w tej samej postaci. I tern właśnie różni się odruch od świadomego, dowolnego ruchu, który pod wpływem jednakiej podniety może obejmować różne mięśnie i przybierać rozmaitą formę.

Jakość ruchu odruchowego, ilość mięśni, które w nim biorą udział, porządek, w jakim one się kurczą, zależą nie tylko od ja-Fizyologia człowieka.    18