94288701 djvu

FIZYOLOGIA UKŁADU NERWOWEGO 367

cierzowego jako narządu ośrodkowego jest znaczna. Przedewszy-stkiem zaś okazuje zwierzę po odcięciu rdzenia od mózgu wybitne zjawiska odruchowe.

1) Ośrodki odruchowe rdzenia. W ogólnej fizyologii układu nerwowego zajmowaliśmy się zjawiskami odruchowemi, jako podstawowemi czynnościami tego układu. Tu pozostaje nam omówić te odruchy, których siedzibą jest rdzeń kręgowy. Po przecięciu rdzenia kręgowego pod przedłużonym można u żaby przez drażnienie skóry otrzymać regularne i skojarzone odruchy obronne, które tak mało różnią się od ruchów dowolnych, że niektórzy autorowie (Pfluger) skłonni byli przyjmować istnienie w rdzeniu przejawów psychicznych. Podobne odruchy możemy wywołać także u zwierząt ssących po przecięciu rdzenia pacierzowego w kończynach, których nerwy odchodzą poniżej miejsca przecięcia. Odruchy te w ogólności przedstawiają się jako ruchy zborne i noszą cechy ruchów niewątpliwie celowych. Odruchy rdzeniowe podzielić możemy ze względu na narząd wykonawczy na takie, w których występuje czynność mięśni szkieletu i takie, w których narządem wykonawczym są mięśnie gładkie lub gruczoły. Pierwsze nazywamy odruchami animalnymi, drugie wegetacyjnymi; te zaś zależnie od tego, czy wchodzą w czynność mięśnie gładkie, czy gruczoły, nazywamy odruchami trzewiowymi lub w y d z i e 1-n i c z y m i.

Najbardziej dostępne badaniu są odruchy pierwszego rodzaju, w których wynikiem drażnienia jest ruch jakiś spowodowany skurczem mięśni prążkowanych. Badając właśnie odruchy rdzeniowe, poznano prawa ogólne tyczące się odruchów, o których mowa była w ogólnej fizyologii układu nerwowego. Z przytoczonych tam praw Pfłiigera — o ile tyczą się rozszerzania się odruchów w rdzeniu — ważnem jest przedewszystkiem to, że zazwyczaj ogranicza się f odruch do strony drażnionej i do kończyny drażnionej, t. j. do takich grup mięśni, których nerwy pochodzą z tych samych odcinków rdzenia, do których zdążają drażnione właśnie nerwy dośrod kowe. Odruch taki nazywamy miejscowym albo odcinko-wym (Beck i Bikeles).

Największa część odruchów rdzeniowych, to właśnie odruchy odcinkowe, w których ramię doprowadzające i odprowadzające łuku odruchowego pochodzą z tego samego odcinka, lub sąsiadujących ze sobą odcinków rdzenia pacierzowego. Najczęściej ośrodek odru-