94288501 djvu

FIZYOŁOGIA UKŁADU NERWOWEGO 365

sznurów tylnych czucie to pozostaje nienaruszone, obalone zostało dośw ladcze-niami nowszemi (głównie Bikelesa i Borcherta).

2) Czucie bólu przewodzą niewątpliwie sznury boczne i to przeciwległej strony rdzenia, drogi więc czuciowe krzyżują się również bezpośrednio po wejściu do rdzenia. Połączenie sznura bocznego z włóknami korzonków przychodzi tu także do skutku za pośrednictwem szarej substancyi, z czego oczywiście wynika, że i szara substancya rdzenia bierze udział w przewodzeniu czucia bólu (jak i czucia dotyku). Dzieje się to w ten sposób, że włókna tylnych korzonków kończą się w tylnych rogach szarej substancyi a z komórek tylnych rogów wychodzą szlaki wtórorzędne, które zdążają do sznurów bocznych drugiej połowy rdzenia i to, jak kliniczne spostrzeżenia pouczają, w zewnętrznej części tych sznurów.

Nieprawdopodobnem jest zapatrywanie Schiffa, że jedyną drogą przewodzenia czucia bólu w rdzeniu stanowi szara substancya. Po przecięciu bowiem całej szarej substancyi wraz z białą, z pozostawieniem jednego sznura bocznego, czucie bólu było w obu kończynach utrzymane (Bikeles). Znane też są przypadki chorobowe, w których mimo zupełnego zniszczenia szarej substancyi w górnej części rdzenia czucie bólu było zachowane. Doświadczenia Schiffa, w których się okazało, że po przecięciu całego rdzenia pozostawienie choćby mostka szarej substancyi wystarcza do przewodzenia czucia bólu, że jednak przewodzenie tego czucia ulega znacznemu opóźnieniu, rzucają pewne światło na sposób naszego pojmowania przewodzenia w rdzeniu. Doświadczenia te mianowicie wykazują, że po przecięciu białej substancyi przewodzenie w rdzeniu napotyka na znaczny opór. Musimy zatem wnosić z tego, że wyżej opisana droga przewodzenia przez substancyę szarą i sznury boczne przedstawia najbardziej wyszlifowane, najczęściej a może nawet w warunkach prawidłowych jedynie używany szlak, który też stawia przewodzeniu najmniejszy opór. Po przecięciu białej substancyi pozostają drogi złożone, krótkie połączenia, które zadanie przewodzenia spełniają, a w których przewodzenie odbywa się z daleko większym oporem.

Za przewodzeniem czucia dotyku i bólu także i przez szarą substancyę przemawia też i wynik doświadczenia Stensona, które znosi oba rodzaje czucia, a w którem zmiany odżywcze spowodowane ustaniem krążenia dotyczą tylko komórek nerwowych, podczas gdy biała substancya pozostaje nietkniętą.