94289701 djvu

FIZYOLOGIA UKŁADU NERWOWEGO 377

Lokalizacya ośrodków odruchowych.

Rdzeń jest w ten sposób zbudowany, że „gdyby — według wyrażenia Van Gehuchtena — można go było rozciąć na tyle odcinków, ile jest nerwów, które z nich wychodzą, zachowując przy-tem w nich nienaruszone krążenie i odżywienie, każdy z tych odcinków byłby zdolny do funkcyi, każdy z nich by wystarczał, aby dana część ciała odpowiadała przez skurcz mięśni na podnietę, trafiającą jej powierzchnię czuciową⁴*.

U licznych zwierząt bezkręgowych składa się układ nerwowy środkowy, odpowiednio do podziału całego ciała na metamery, także z oddzielnych mniej lub więcej jednakich zwojów, które są połączone ze sobą zapomocą spoideł. U kręgowców zaś taka seg-mentacya układu nerwowego istnieje w życiu płodowem. Odcinki cewy rdzeniowej, tak zwane neuromery lub neurotomy, odpowiadają tu prakręgom, które są punktem wyjścia segmentalnych zaczątków szkieletu i mięśni. W zapłodcwem życiu segmentacya ta widoczna jeszcze jest na kręgosłupie i na korzonkach nerwowych rdzenia. W reszcie ciała — także i w mięśniach — meta-merya ta zupełnie się zatarła.

Rdzeń pacierzowy stanowi analogię do rdzenia brzusznego bezkręgowców, albowiem każdy odcinek rdzenia, z którego wychodzi symetrycznie z obu stron para korzonków nerwowych, stanowi dla przednich korzonków prawdziwy początek, a dla tylnych korzonków pierwszą stacyę końcową. W ten sposób każdy taki odcinek zaopatruje pewną część ciała w nerwy ruchowe i czuciowe i tworzy dla tej części ciała pierwszy ośrodek nerwowy. Unerwienie to jednak odbywa się w ten sposób, że pola projekcyjne nerwów, wychodzących z różnych, szczególnie sąsiednich, odcinków, wielokrotnie na siebie zachodzą lub nawet się wzajemnie pokrywają, to znaczy kilka korzonków sąsiednich zaopatruje jedne i te same lub prawie te same części ciała w nerwy czuciowe lub ruchowe.

Doświadczenia w celu ścisłego określenia lokalizacyi ośrodków rdzenia kręgowego polegały na przecinaniu pojedynczych korzonków i obserwowaniu ewentualnych zmian w ruchach, w czuciu lub w odruchach. Patologia ludzka zaś dostarcza nam obserwacyi klinicznych, w których zniszczenie oddzielnych grup komórek rdzenia lub korzonków poucza o umiejscowieniu danych czynności w rdzeniu człowieka. Doświadczenia te i spostrzeżenia kliniczne