84208 IMGi04 (2)

opóźnieniem fragmentarycznym, spowodowanym niewłaściwymi uwarunkowaniami środowiska wychowawczego. W praktyce nie zawsze łatwo odróżnić dziecko o częściowym zaburzeniu rozwoju mowy od dziecka z makrouszkodzeniami. którego podłożem są czynniki organiczne.

Charakterystyczne cechy zaburzonego rozwoju języka

Na podstawie analizy literatury oraz prowadzonych obserwacji nad rozwojem języka, można przedstawić charakterystyczne cechy mowy opóźnionej czy częściowo zaburzonej. Dziecko takie cechuje się:

—    ubogim słownikiem czynnym lub biernym (mały zasób słów);

—    używaniem wyrazów prostych, dwusylabowych; słowa wielo-syiabowe są znacznie zniekształcone;

—    skracaniem mowy przez wypowiadanie np.: tylko początkowej sylaby czy połykanie końcówek;

—    późnym wykształceniem się mowy zdaniowej;

—    wykorzystywaniem ty lko niektórych części mowy w budowania zdań: rzeczowników, czasowników, przymiotników - pozostałe pojawiają się rzadko:

—    utrzymywaniem się mowy ruegramatycznej; występuje agra-nsstyznu

—    opowiadaniami, opisami lakonicznymi, ubogimi, bezbarwnymi;

—    trudnościami w sformułowaniu dłuższych wypowiedzi;

—    tnskun stopniem aktywności werbalnej (brak swobodnych wypowiedzi. małomówność. brak nawiązywania kontaktów słownych. mowy spontanicznej, nieśmiałość wypowiedzi);

—    TiissTrigjęmością wyrażania słowami spostrzeżeń i myśli;

—    tructoością w rozwiązywaniu problemów na materiale werbalnym.

Przyczyny zaburzeń rozwoju języka

Opóźnienia i dysfemnie rozwoju języka mogą mieć źródło eadogeaue — tkwiące w samym dzieciąt, jak i egzogenne - tkwiące w środowisku dziecka. Zarówno nieprawidłowa struktura i funkcje

66