atlas hub27 jpeg

Uwagi zasiedlone drewno wydziela za-|m< h salicylanu metylu.

Fot. 89. Czyreń osikowy na topoli osice (J. Braiten-bach i F. Kranzlin, Fungi ofSwitzerland)

Czyreń rdzawy -

Phellinus ferruginosus (Schrad.) Pat.

Synonimy polskie - korkowiec rdzawy.

Synonimy łacińskie (20) - m.in.: Ado fer-ruginosa (Schrad.) P. Karst., Agaricus ferruginosus (Schrad.) E.H.L. Krause, Asterodon ferruginosus Pat., Asterostroma ochrostroma Burt, Boletus ferruginosus Pers., Fomes ferruginosus (Schrad.) Massee, Fuscoporia ferruginosa (Schrad.) Murrill, Mucronoporus ferruginosus (Schrad.) Ellis et. Everh., Ochroporus ferruginosus (Schrad.) J. Schrót., Physisporus umbrinus (Fr.) Gillet, Polyporus macounii Peck, Polypo-rus umbrinus Fr., Polystictus umbrinus (Fr.) Fr., Poria mocounii (Peck) Overh., Poria umbrina (Fr.) Quel.

Środowisko i występowanie - w lasach, w ogrodach, na martwych gałęziach i pniach leżących drzew i krzewów liściastych, a także na zamierających drzewach, głównie buku (Fagus sp.), leszczynie (Co-rylus sp.), olszy (Alnus sp.), wierzbie (Salix sp.), rzadko na drzewach iglastych, w do-mac h na zawilgoconych drewnianych podłogach. Spotykany w ciągu całego roku. Rozpowszechniony.

Owocniki - zwykle jednoroczne, wyłącznie rozpostarte (bez odstających kapelusików na brzegach), zlewające się w nieregularne powłoki o długości do 0,5-1 m i grubości 1-5 (-8) mm. Na pionowych podłożach z nieregularnymi guzkami o 1-2 mm średnicy. Brzeg początkowo szerszy, filcowato-owłosiony, rdzawobrązowy, z wiekiem węższy, 1 mm szerokości, żółtobrązowy, płonny. Miąższ najpierw korkowaty i wilgotny, z wiekiem suchy, twardy i kruchy, cienki, do 1 mm grubości. Hymenofor rurkowaty, żółty, czerwonordzawobrązowy, z czasem szaro-brązowy. Rurki 0,5-4 (-8) mm długości, w jednej warstwie. Pory okrągłe do kanciastych, bardzo drobne, 5-6 na mm, 0,15-0,2 mm średnicy, zarastające z wiekiem. Szczecinki w hymenium proste, nabrzmiałe u podstawy, ostro zakończone, grubościenne, brązowe, 25-40 x 6-7 pm. Szczecinki w miąższu, proste, szydłowate, ostro zakończone, grubościenne, jasnobrązowe, do 100 x 3-6 pm.

Zarodniki podstawkowe - wysyp biały. Zarodniki elipsoidalne, ostre u podstawy, gładkie, bezbarwne, z pojedynczą kroplą, 4,5-5,5 x 3-3,5 pm.

Znaczenie - saprotrof i pasożyt słabości, powoduje zgniliznę białą jednolitą, głównie twardzieli. Zakażenie ranowe.

Ochrona - nie jest praktykowana.

Uwagi - owocniki tworzą się w ciągu całego roku, na korze i drewnie leżących gałęzi i kłód, zwykle na spodniej i bocznej stronie, rzadziej na stojącym drzewie. Rozkładana twardziel stopniowo jaśnieje, silnie bieleje i mięknie. Puste przestrzenie w rozkładanym podłożu bywają przerastane przez brązową grzybnię

Iiiiii m |i«nu z długimi, prostymi, szydłowatymi, iji ul ościennymi i ciemnobrązowymi szcze-• Ink u ni o wymiarach do 500 x 10 pm. Grzyb (inM.iiIa wiele form różniących się wielkością l.. >ii >w w hymenoforze. Owocniki rozpostarte iwoi/y również czyreń gąbczasty (Phellinus wntlguus (Pers.) Pat.), występujący na drewnie li i n tym, z owocnikami o znacznie większych I»ii.ich (2-3 na mm) i czyreń żelazisty (Phelli-mr. Icrreus (Pers.) Bourdot et. Galzin), występu-|.|i y najczęściej na dębie, charakteryzujący się hardziej wydłużonymi, cylindrycznymi zarodnikami podstawkowymi oraz brakiem szczecinek w subiculum i strefie przyrostu owocnika. Na drewnie iglastym, najczęściej na świerku, występuje czyreń ciemnordzawy (Phellinus Inmgineofuscus (P. Karst.) Bourdot et. Galzin), którego owocniki są ciemnobrunatne do •./aroczarnych. Na jodle występuje czyreń Pouzara (Phellinidium pouzarii (Kotl.) Fiasson et. Niemela), którego owocniki są kremowo-ochrowe.

Fot. 90. Czyreń rdzawy na olszy (J. Braitenbach iF. Kranzlin, Fungi ofSwitzerland)

Czyreń rozpostarty -Phellinus punctatus (Fr.) Piłat

Synonimy polskie - czyreń kropkowany.

Synonimy łacińskie (33) - m.in.: Fomes platincola Speg., Fomitiporia dryophila Mur-rill, Fomitiporia maxonii Murrill, Fomitiporia tsugina Murrill, Fuscoporella costarlccnsls Murrill, Fuscoporia juniperina Murrill, Phrl linus friesianus (Bres.) Bourdot et. Galzin, Phellinus maxonii (Murrill) D.A. Reid, Polypo rus maxonii (Murrill) Singer, Polyporus pun ctatus Fr., Poria costaricensis (Murrill) Sacc. et. Trotter, Poria obliquiformis (Murrill) Sacc. et. Trotter, Poria punctata (Fr.) P. Karst, Poria tsugina (Murrill) Sacc. et.Trotter, Poria vitico-la Lazaro Ibiza.

Środowisko i występowanie - w lasach, najczęściej nad brzegami rzek, także w parkach, ogrodach, wzdłuż dróg, na żywych i zamarłych pniach i gałęziach drzew i krzewów liściastych, najczęściej wierzby (Salix sp.) i leszczyny (Corylus sp.). Rzadziej występuje na gatunkach iglastych. Spotykany w ciągu całego roku. Rozpowszechniony. Pospolity.

Owocniki - wieloletnie, zawsze rozpostarte, również na pionowych podłożach, z wiekiem poduszkowate, ułożone wzdłuż pnia lub gałęzi, 20-300 mm długości, 5-100 mm szerokości i 2-25 mm grubości. Powierzchnia nierówna, pofałdowana, z wiekiem ciemniejąca i spękana. Brzeg wyraźny, początkowo puszysto-filcowaty, jaśniejszy, cynamonoworudy, z wiekiem kasztanowobrunaty, czasem zanikający, płonny. Miąższ bardzo twardy, drewnowaty, cynamonowy do umbro-wego, bardzo cienki, 0,5-1 mm grubości. Hymenofor rurkowaty, rdzawobrązowy, umbrowy, tabaczkowy, wielowarstwowy. Rurki ułożone ukośnie, 1-3 mm długości, w wielu warstwach poprzedzielane warstwami miąższu. Pory regularne, owalne, bardzo drobne, 4-7 na mm, 0,08-0,15 mm średnicy, o ostrzach gładkich, z wiekiem zarastające białą grzybnią. Szczecinki nieliczne, słabo wykształcone, często nic obecne.