atlas hub39 jpeg

orzec howy, 3-10 mm grubości. Hymenofor rurkowaty, biały lub kremowy, z wiekiem jasnobrunatny. Rurki 2-5 (-8) mm długości, w kilku warstwach. Ostrza rurek całe i tępe, z wiekiem cienkie. Pory nieregularne, okrągłe, owalne do wydłużonych i powyginanych, 2-4 na mm, 0,2-0,6 mm średnicy. Tylko korzeniowiec drobnopory {H. parvipo-rum) tworzy rurki regularne o średnicy do

0. 2 mm. Zapach wyraźny grzybowy. Smak nieokreślony. Niejadalne.

Zarodniki podstawkowe wysyp biały do bladokremowego. Zarodniki okrągłe, łezko-wate, drobnobrodawkowane, bezbarwne, nie-amyloidalne, cjanofilne, 4,2-5,5 x 3,4-4 pm.

Znaczenie - wywołuje intensywną zgniliznę białą jamkowatą bielu i twardzieli. W polskich lasach Heterobasidion powoduje hubę korzeni najważniejszą chorobę pod względem ekonomicznym. Straty gospodarcze polegają na utracie najcenniejszego surowca (w wyniku zgnilizny odziomków i strzał, głównie świerków i jodeł), a także na utracie przyrostów drewna drzew żywych w wyniku rozkładu korzeni. Może doprowadzić do utraty stabilności drzewostanu w wyniku nadmiernego i ciągłego wydzielania się drzew (zamierania) i koniecznego przedwczesnego ich wyrębu. Największe szkody gospodarcze wyrządza w drzewostanach rosnących na gruntach porolnych. Zakażenie ranowe lub przez kontakt korzenia chorego ze zdrowym. Zarodniki wnikają przez rany pionowe na pniu (wyłącznie na świerkach) oraz poziome na pniakach i korzeniach.

Ochrona - stosuje się:

1.    Metodę hylotechniczną polegającą na przebudowie silnie porażonych drzewostanów (wprowadzanie gatunków mniej podatnych).

2.    Metodę biologiczną polegającą na pokrywaniu ran (czoła pniaków) bioprepa*| ratem przygotowanym na bazie grzybni i zarodników grzyba konkurencyjnego żylicy olbrzymiej {Phlebiopsis giganteo (Fi) Julich).

3.    Metodę chemiczną polegającą na po krywaniu czoła pniaków preparatami chemicznymi, np. mocznikiem.

4.    Metodę mechaniczną polegającą na oko-rowywaniu lub usuwaniu pniaków.

Uwagi - źródłem inokulum w drzewosta- I nach są pniaki i korzenie, a także leżące ■ drewno. Z niego Heterobasidion atakuje 1 w pełni żywotne drzewa poprzez korzenie I i odziomkową część pnia. Wywołuje zgnili- | znę twardzieli wewnątrz pnia, u świerków I i jodeł sięgającą nawet do kilkunastu metrów wysokości strzały. Zaatakowana twar- I dziel u świerka przebarwia się na fioletowo- I czerwono, później bladobrunatno; u innych gatunków iglastych na czerwono lub purpurowoczerwono. Następuje oddzielanie się pierścieni przyrostów rocznych.

W drewnie pojawiają się liczne, nieco wydłużone jamki wypełnione białą celulozą, często z czarną plamką w środku. Drewno kruszy się i zamienia w bezkształtną masę, a we wnętrzu pnia tworzy się dziuplasta przestrzeń. Występuje niemal w każdym lesie iglastym. Owocniki wyrastają nisko, w okolicy szyi korzeniowej drzewa lub na korzeniach. Ich obecność świadczy o zaawansowanej chorobie. Najczęściej tworzą się po śmierci drzewa. Tylko na siedliskach bogatszych owocniki spotyka się na zamierających drzewach. Na siedliskach uboższych owocniki tworzą się rzadko. Grzybnia Heterobasidion wytwarza łezkowate, gładkie, bezbarwne zarodniki konidialne. Przypomina jamczatkę rzędową (Antro-dia serialis (Fr.) Donk), której owocniki są jednoroczne, mniejsze, jaśniejsze, żółtawe

Hł.Hwir / rurkami w jednej warstwie oraz IhimIim lwi bukowego [Ischnoderma resirto-sum (Schrad.) P. Karst.), który występuje na gatunkach liściastych, głównie na buku.

i ni \:/. Korzeniowiec drobnopory tworzy owoc-niM knnsolowate (P. Łakomy)

Fot. 130. Korzeniowiec drobnopory może kolonizować gałęzie i drewno leżące na ziemi (P. Łakomy)

I < >t. 128. Owocniki mogą być także rozpostarte

(/’. Łakomy)

Fot. 131. Korzeniowiec jodłowy tworzy często owocniki rozpostarte pod leżącymi kłodami jodłowymi (P. Łakomy)

lot. 129. Owocnik o typowym, wąskim brzegu

(P. Łakomy)

Fot. 132. Owocniki można spotkać w przestrzeniach pomiędzy glebą, a korzeniami i karpą (P. Łakomy)

77