atlas hub48 jpeg

Ochrona - nie jest praktykowana.

Uwagi - grzyb pojawia się tam, gdzie występują grupy starych dębów. Owocniki wyrastają zwykle latem i wczesną jesienią (sierpień wrzesień), u podstawy lub w dolnej części pnia. W zaatakowanej twardzieli charakterystyczne są ciemne przebarwienia z delikatnymi, jaśniejszymi pasami. Drewno porażonych dębów w początkowym stadium rozkładu, ze względu na kolor i łatwość obróbki jest cenionym surowcem w przemyśle meblarskim. Z czasem, we wnętrzu drzew, tworzą się puste przestrzenie. Z uwagi na wolny przebieg zgnilizny, po śmierci żywiciela owocniki pojawiają się na martwym drewnie zazwyczaj przez wiele lat. Kształtem i kolorem przypominają płaty mięsa, wątroby lub jęzor (zwłaszcza na przekroju). Na powierzchni młodych owoc-ników grzyb tworzy cienkościenne strzępki pozlepiane w pęczki, na zakończeniach których formują się po 2-4 konidia. Mają one elipsoidalny kształt i wymiary 6-10 x 4-6 pm. Stanowi raczej osobliwość przyrodniczą, niż przyczynę problemu gospodarczego. Podobny do ozorkowca dębowego (Buglossopo-rus puMnus (Pers.) Donk), którego owocniki są jednak białawe dożółtobrązowych, miąższ mniej mięsisty i soczysty, a skórka owocnika drobnoziarnista. W Polsce gatunek objęty ochroną ścisłą. Status na Czerwonej Liście: R - rzadki.

Fot. 168. Hymenofor rurkowaty o rurkach niezroś-niętych (P. Łakomy)

Fot. 169. Młody owocnik ozorka dębowego (A Mazur)

Fot. 170. Młode owocniki mogą być nieregularne (A. Mazur)

Fot. 167. Owocniki ozorka dębowego mogą być językowate lub łopatowate (P. Łakomy)

Pniarek - Fomitopsis P. Karst

Systematyka - gromada: Basidiomycota, klasa: Agoricomycetes, podklasa: Agaricomycetldae, r/ąd: Polyporales, rodzina: Fomitopsidaceae.

Cechy rodzaju - grzyby nadrzewne. Pasożyty względne lub saprotrofy. Owocniki wielolet nie, zdrewniałe, zwykle duże, najczęściej kopytowate. Hymenofor rurkowaty. Zarodniki bez barwne. W Europie kilka gatunków. W Polsce 3 gatunki.

Pniarek obrzeżony -Fomitopsis pinicola (Sw.)

P. Karst.

Synonimy polskie - huba czerwonobrzeż-na, huba obrzeżona, huba sosnowa, żagiew sosnowa.

Synonimy łacińskie (46) m.in.: Antrodia tuber (P. Karst.) P. Karst., Boletus marginatus Pers., Favolus pinihalepensis Pat., Fomes pinicola (Sw.) Fr., Ganoderma rubrum (Lazaro Ibiza) Sacc. et. Rotter, Ischnoderma helveolum (Rostk.) P. Karst., Mensulariaalba Lazaro Ibiza, Piptoporus helveolus (Rostk.) P. Karst., Placodes helveolus (Rostk.) Quel., Polyporus cinnamo-meus Trog, Pseudo fomes pinicola (Sw.) Lazaro Ibiza, Scindalma semiovatum (Schaeff.) Kun-tze, Scindalma ungulatum (Schaeff.) Kuntze, Trametespinicola (Sw.) P. Karst., Ungulina mar-ginata (Pers.) Bourdot et. Galzin.

Środowisko i występowanie - w lasach, parkach i ogrodach. W górach występuje aż po górną granicę lasu. Atakuje osłabione i zamierające drzewa iglaste (świerk - Pi-cea sp., sosnę - Pinus sp., jodłę - Abies sp.), rzadziej liściaste (głównie brzozę - Betu-la sp., buk - Fagus sp., dąb - Ouercus sp., grab - Carpinus sp., olszę - Alnus sp.) oraz ich drewno. Spotykany w ciągu całego roku. Rozpowszechniony. Bardzo pospolity.

Owocniki - wieloletnie, trwałe, pojedyncze lub w grupach, najpierw guzowate, potem poduszeczkowate i kopytowate, przyrośnięte bokiem, 50-200 (-500) mm szerokości i do 150 mm grubości. Na dolnej stronie pnia powalonych drzew mogą być rozpostarte. Górna powierzchnia nierówna, naga lub z nalotem, z wiekiem pokryta twardą i żywicowatą skórką o 0,4-0,7 mm grubości, początkowo błyszcząca, z wiekiem matowa, słomkowożółta, pomarańczowa, wiśniowa, ciemnozielona, brunatna, szaroczarna lub prawie czarna. W wyniku corocznych przyrostów wyraźnie, koncentrycznie bruzdowana. Brzeg ostry do tępego, biały, słomkowożółty, morelowy, pomarańczowy, często wiśniowy od dołu, na szerokości 2-5 mm pozbawiony hymenoforu. Miąższ jednorodny, korkowa-to-drewnowaty, biały, słomkowożółty, z wiekiem jasnobrunatny. Hymenofor rurkowaty, brudnobiały do słomkowożółtego, z wiekiem kremowy lub morelowy. Rurki 2-8 mm długości, w wielu warstwach łatwo oddzielających się od siebie. Pory okrągłe, dość regularne, drobne; 2-4 na mm, 0,2-0,3 mm średnicy, z czasem zarastane białą grzybnią. Zapach mocny, charakterystyczny, grzybowy. Smak kwaśny i cierpki.

Zarodniki podstawkowe - wysyp biały. Zarodniki elipsoidalne do podłużno-jajowa-tych, u podstawy zaostrzone, przecinkowa te, gładkie, bezbarwne, niektóre z kroplami, 6-8,5 x 3-4,5 pm.

Znaczenie - saprotrof, pasożyt słabość I, powoduje silną i szybko postępującą /cjnl