CCI20111111174

Kurz z wnętrza maszyny wydmuchuje się mieszkiem albo sprężarką; można też stosować odkurzacz. Po wydmuchaniu trzeba z miejsc trudniej dostępnych usunąć kurz pędzlem i ścierką. Szczególnie starannie należy oczyścić twornik, komutator, pierścienie ślizgowe i szczotki. Następnie ściera się dokładnie smar, który mógł przedostać się z łożyska.

Silniki znajdujące się w pomieszczeniach zakurzonych, np. w warsztatach obróbki drewna, w młynach, w wytwórniach cementu, sortowniach węgla, w fabrykach chemicznych, wymagają znacznie częstszego oczyszczania.

Dla silników elektrycznych bardzo niebezpieczny jest kurz z węgla i opiłek metalowych, zwłaszcza stalowych.

Po oczyszczeniu maszyny należy sprawdzić śruby i styki, w razie potrzeby poprzykręcać je, ponieważ w czasie ruchu i wstrząsów mogły się one rozluźnić.

Okresowo trzeba sprawdzić stan łożysk. Do łożysk używa się specjalnego smaru do maszyn elektrycznych.

Łożyska toczne sprawdza się co miesiąc, w razie złego stanu kulek zmienia się całe łożysko, wymiana pojedynczych kulek nie daje pozytywnego wyniku. Smar do łożysk tocznych nie może zawierać kwasów.

Komutator i pierścienie ślizgowe maszyn wymagają starannego dozoru. Go pewien czas, np. co miesiąc, komutator i pierścienie ślizgowe przeciera się szmatką płócienną zwilżoną benzyną. Nie należy powierzchni komutatora pokrywać jakimkolwiek smarem. Powierzchnia komutatorów i pierścieni musi być nie tylko czysta i lśniąca, ale musi być także dokładnie cylindryczna, równa i gładka. Jeżeli na powierzchni komutatora stwierdzi się nierówności, trzeba je usunąć przez szlifowanie za pomocą klocka drewnianego pokrytego papierem ściernym. Kształt powierzchni klocka powinien być dopasowany do powierzchni komutatora. W przypadku większych nierówności, których nie można usunąć szlifowaniem, komutator poddaje się obtoczeniu.

Szczotki wraz z trzymadłami muszą być prawidłowo ustawione na komutatorze. W obsadkach zakłada się je luźno. Przy wymianie szczotek należy stosować odpowiedni ich rodzaj przewidziany dla danej maszyny. Po założeniu szczotek sprawdza się, czy dokładnie przylegają one do komutatora, czy też do pierścieni. Nowe szczotki przeszlifowuje się papierem ściernym. Nacisk szczotek powinien być taki, aby zapewniał styk szczotki z komutatorem, czy pierścieniem ślizgowym nie wywołując jednocześnie nadmiernego tarcia, a przez to i grzania się. Nacisk powinien wynosić około 0,2 kG/cm².

Wszelkie sprawdzania i naprawy maszyny wolno wykonywać jedynie po odłączeniu maszyny na wszystkich zaciskach od przewodów pod napięciem.

W rozrusznikach i opornikach regulacyjnych chłodzonych olejem druty oporowe powinny być pogrążone w oleju. Oporniki suche oczyszcza się starannie z kurzu. Poza tym należy w nich sprawdzać stan styków.

Oporniki przeznaczone tylko do rozruchu silników nie wytrzymują dłuższego zatrzymywania korbki na stykach pośrednich, a więc podczas rozruchu należy stopniowo, ale niezbyt wolno, przesuwać korbkę opornika.

Omówimy jeszcze ważniejsze przypadki uszkodzenia maszyn elektrycznych, a' w szczególności silników elektrycznych.

a. Silniki prądu stałego

Iskrzenie pod szczotkami, przyczyną tego może być:

a)    niewłaściwe ustawienie szczotek, niedostateczny ich docisk albo też nieodpowiedni gatunek szczotek;

b)    nieodpowiednia biegunowość biegunów komutacyjnych;

c)    wytarcie się komutatora lub jego zanieczyszczenie;

d)    przeciążenie silnika.

Silnik nie rusza, przyczyną może być:

a)    przerwa w jednym z przewodów doprowadzających lub przepalone bezpieczniki;

b)    niewłaściwe połączenie szczotek lub zły styk z komutatorem;

c)    nieprawidłowe połączenie silnika z rozrusznikiem;

d)    uszkodzenie w rozruszniku.

Silnik rusza bez obciążenia, a nie rusza pod obciążeniem, może to nastąpić na skutek:

a) żle przyłączonego rozrusznika i zbyt małego prądu w twor-niku;

349