która pozostała wierna starej religii i tradycjom antycznym. Gorącym wyznawcą tego systemu był cesarz Julian Apostata. Na początku V w. osoba powstachnl* znaną stała się w Aleksandrii zwolenniczka filozofii nooplatonskiej. Ilypalli, która została rozszarpana przez sfanatyzowany tłum chriośeijon sv 415 r.
Wyraźny renesans przeżywała w IV w. wymowa. JąJ najwybitniejszym po gańskim przedstawicielem byt Libanios (314 -398 r.\ w róg chrtoscjjnbstwu i gorący zwolennik cesarza Juliana. Z rzymskich mówców wyróżnia! się Kwintiih Aurs liusz Symmachus, konsul 391 r. i pcaefkctus wM.obroAca starych tradycji nym skich, który w 384 r. wystąpił do cesarza Waleń ty mann II z żądaniem pnywrrt cenią usuniętych symboli dawnych kultów i uznania tolerancji reltgijnąj.
Spośród pisarzy tąj epoki ostatnim wybitnym przedstuwiehilom łacińskiej poezji świec ki ęj byt Klaudiusz Klaudian iprsołom IV i V w.), który dzlnlnl na dworze Honoriusza i wychwzdął w swych poematach wodza Stylichona. Klauditn wzorował się na Owidiuszu, wyróżniało go od innych poetów tego okresu zainteresowanie Życiem współczesnym. Wybitnym przedstawicielem prozy i poąji łacińskiej w V w. był Stydoniusz Apoilinaris. reprezentant arystokracji galijskiej i biskup chrześcijański, kontynuator tradycji klasycznych w okrasie panowania Wizygotów w południowej Galii
W okresie potnego cesarstwa bardzo wysoki poziom zarówno w zakresie treści, głównie teologiczny, jak i fermy osiągnęła literatura chrześcijańska. która czerpała w znacznym stopniu z wzorów antycznych. Entuzjastą kultury su-rożytnej Grecji i Rzymu był Hieronim ae Strudonu <ok 335—420 r.l, wielki znawca literatury antycznej, pragnący przyswoić ją} dorobek chrześcijaństwu. Przetłumaczył wiele dzieł greckich na język łaciński, głównie pisma chrześcijańskie. Z inicjatywy prr:**r Henia w [u św. Hieronim dokonał nowego tłumaczenia całego Pisma św. aa była to tzw. Wuigata. Niedostateczna znajomość języka
greckiego na Twrl>nA»M> była przyczyną nieodzownego tłumaczenia widu dzid literatury greckiej - zwiasacza religijnej - na łacinę.
WIV w. rozwijało się wspaniale greckie krasomówstwo chrześcijańskie, które wyrosło z potrzeb gteawtira prawd nowej wiary, polemiki z innymi wyznaniami i herezjami. Tak więc wybitnym mówcą był biskup aleksandryjski, Atanazy, główny przeciwnik Armsza. Największy rozkwit chrześcijańskiej wymowy przypada na II połowę IV w., działali wtedy Bazyli Wielki (331-379 r.), biskup Cezarei Kapadockiej- Grzegorz z Nazjanzu (338-390 r.), wychowanek szkoły retorycznej w Atenach, którego kazania odznaczały się azjańskim patosem i tarli-wością. Wielką sławą cieszył się Jan Chryzostom (Złotousty, ok. 345-407 r.), biskup konstantynopolitański, uczeń Libaniosa. Jego pełne pasji kazania, skierowane przeciwko rozwiązłości obyczajów, i wielka popularność, jaką cieszył się wśród ludu, wywoływały niezadowolenie sfer dworskich w Konstantynopolu. Biskup Jan został skazany na wygnanie.
Spośród autorów chrześcijańskich, piszących po ładnie, wyróżniał się w czasach Dioklecjana i Konstantyna retor Laktancjusz (Lactantius), twórca traktatu Podstawy nauki Bożej (Dioinae institutiones> i O śmierci prześladowców chnet-cijaństwa (De mortibus persecutorum). Dzieła swe pisał Laktancjusz z pasją