Re exposure of DSC03312

Oną działalności Gąjusza Grakcha pozostała jednak sprawa agrarna. Wtao-w8 aa ustawę rolną brata Uex Sempronia agraria) i działalność „komisji tmeh". Ponadto zamierzał polepszyć sytuaęję chłopstwa poprzez zakładanie nowych hrrhnM na terenie Kapui i Tarentu, a takie w prowincjach. Największe poruszenie ■janłałn ustawa przewidująca założenie kolonii Junonii na miejscu dawnej Kartaginy. Miało tam zostać osiedlonych 6 tysięcy obywateli na dość dużych działkach po 200 jugerów (BO ha). Gąjuas Grakchus nie liczył się i klątwą rzuconą na ziemię Kartaginy w 146 r. p.n.e.; poświęcono ją wtedy bogom podziemnym. Senat wykorzystał sprytnie tę .bezbożność” w awąj propagandzie pnedw Grakchowi. Głoszono, że wilki podkopały się pod kamienie graniczne Junonii, co misie być widocznym znakiem gniewu bogów.

Gaj oaz Grakchus nie zdołał rozwiązać jednej * podstawowych bolączek rwej epoki, sprawy sprzymierzeńców. Przygotowywał on wprawdzie projekt nadania obywatełaktwa rzymskiego ogółowi wolnych mieszkańców Italii, ale trafił na zaciekły opór nawet we własnym stronnictwie, zwłaszcza wśród plebsu. Obywatele nie chcieli dzielić się s nikim swymi przywilejami.

Działalność polityczna Gąjusza Grakcha jako trybuna ludowego trwała dwa lata <122-122 r. p.n.e.). Ostatecznie udarto się senatowi umocnić swoje stronnictwo, cwane odtąd optyntatami (optimus — najlepszy). Senat powierzył konsulom nadzwyczajne pełnomocnictwa zwane senatus consuitum ultimum; na ich mocy konsul Opimiusz wystąpił zbrojnie przeciw Gajuszowi Grakchowi i jego stronnikom. Użył do walki oddziałów najemników kreteńskich. Doszło do krwawych starć na teranie całego miasta, zginęło w nieb około 3 tysięcy popularów; Gąjus Grakchus nie chcąc wpaść w ręce wrogów kazał się zabić zaufanemu niewolnikowi. Oligarchia rzymska triumfowała, ale lud nie zapomniał o Grakchach. Wznoszono im posągi, składano ofiary jako bogom w miejscach, gdzie zginęli

Wystąpienie braci Grakchów miało trwałe rezultaty polityczne. Zachwiany zoetał monopol nobiiitam. Na długi okres skłócone ze sobą zostały dwie nąj potężniejsze grupy ipułwwśiiw, ekwid i nobilowie. Kością niezgody było przede wszystkim sądownictwo o nadużycia w prowincjach. Otwarta została także droga do oficjalnego przekupywania proletariatu rzymskiego przez państwo. Same Idea odrodzenia własności chłopskiąj niestety upadła Jakkolwiek „komiąjs trzech" przeprowadziła dość poważne zmiany w stanie posiadania agar publicus, to jednak wydana pod koniec 13 w. p.n.e. nowe ustawy niweczyły skutki reform grafcchańsklch. Nie udało się zahamować procesu stałego wzrostu wielkiej włw-ności ziemskląj i zmniejszania się liczby godpodarstw chłopskich.

Kwestia agrarna nabrała nowych aspektów na przełomie II i I w. p.n.e. po wprewartiisnlu w życie reformy wojskowej Mariusza. Gąjusz Mariusz był a po-chodzenia ekwitą 1 swój pierwszy konsulat <1071. p.n.e.) osiągnął jako homo nomt* wbrew zaciekłemu oponowi senatu, któremu przewodził dawny patron Mariusza, MsżaUua Nuaidyjski. Niabepieezertstwo grożące prowincjom galijskim, a nawet samą) Itaili ze strony Cymbrów I Tbutonów, wojowniczych pinioa gWWósklrh, Sltłonflo lnmrtgja. renturislna do kilkakrotnego wyboru Mariusza na karania Był on zatem konsulem przez 6 lat z rządu w latach 104*100 p.na.

W tym to czasie (prawdopodobnie jeszcze w wegnie z nuraidyjskim Jugurtą) Mariusz przeprowadził zasadniczą reorganizują armii rzymskiej.

Reforma wojzkowa Marinazs polegała przede wszystkim na zmianie zystemn rekrutacji. Dawny system przymusowego poboru obywtaB z waznarm mąjątko-wym natrafiał na coraz większe trudności wskutek zmniejszania się liczby chłopstwa. Mariusz zaczął zatem przyjmować do wojska ochotników-prołetariuszy. Armia nabrała charakteru zawodowego, okna służby miał trwać minimum 16 lat. Żołnierze otrzymywali regularny, chociat niewysoki, żołd i pełen ekwipunek. Symbolem jednoczącym nowy legion stał się jago znak bejowy - orzeł taęmfeł. Po odbytą] służbie żołnierze byli zwalniani, ałe nie uregulowano prawnie ich dalszych losów. Zwyczajowo przyjęło się, te weterani powinni otrzymywać działki ziemi mogąca im zapewnić egzystencję na starość. W praktyce wódz rozpuszczając armię musiał się starać o jej wyposażenie, nie wystarczała część łupów przeznaczana żołnierzom w trakcie wąjen (żołnierze Uczyli na wielkie łupy jako zasadniczą część swego wynagrodzenia), trzeba było uzyskać dla nich ziemię. W ten sposób kwestia agrarna nabrała zupełnie nowego zabarwienia, starano się już nie o odrodzenie warstwy chłopskiąj, ałe o wyposażenie weteranów.

O nadanie ziemi dla weteranów musieli się starać zarówno wodzowie wspierani przez stronnictwo popularów (Mariusz w 100 r. p.n.e.), jak i zaciekli opty-maci. Lucjusz Korneliusz Sulla po zdobyciu w 88 r. p.n.e. dyktatury przy pomocy armii musiał postarać się o zaspokojenie żądań żołnierzy. W wyniku masowego skazywania swych przeciwników na śmierć (słynne listy proskrypcyjne) i poprzez konfiskatę ziem należących do walczących po stronie popularów municyplów Sulla dysponował olbrzymimi obszarami ziemi w Italii, głównie na terenie Etrurii. Mógł zatem nadać działki ziemi licznym rzeszom swoich weteranów; obdarowanych miało być 100-120 tysięcy byłych żołnierzy.

Tak przeprowadzona przez Sullę reforma agrarna nie była korzystna dla rolnictwa. W miejsce doświadczonych rolników, jakimi hyli zwłaszcza mieszkańcy municypiów, działki ziemi objęli ludzie nigdy wcześniąj nie pracujący na roli, którzy przywykli w czasie wieloletnich wąjen do łatwych zarobków (w postaci wielkich łupów) i szybkiego łch tracenia. Nadania dla weteranów okazały alę w wielu wypadkach nietrwałe, bo popadłszy w zadłużenia sprzedawali oni chętnie grunty, Katylina rekrutował w 62 r. p.n.e. swoją buntowniczą armię głównie na taranie Etrurii, gdzie mógł liczyć na masowy udział weteranów Sulli, którzy utracili awąje działki. Charakteryzując całokształt zmian w rolnictwie dokonanych przez Sullę należy wziąć pod uwagę (akt, te tylko część ziem będących w gestii dyktatora została oddana weteranom, najlepsze majątki po proskrybo* wanych przejęli stronnicy Sulli, bogaci nobilowie. Tak więc wielka własność umocniła jeszcze swój stan posiadania.

W okresie posullańskim problem wypozażenla weteranów wysuwa się nadal na czoło kwestii agrarnąj. Wraeąjąc w 62 r. p.n.e. po zwycięakiąj wojnie * Mitry-dateaem, królem Pontu, Gnąjusz Pompąjusz musiał się starać o ziemię dla swych żołnierzy. Niemożność porozumienia się w tąj sprawia z senatem zbliżyła Pompę-juaca do Cesara i Krassusa. Cesar wybrany konsulem na 60 r-pm-a. wniósł nowy

465