DIGDRUK00106584 djvu

— 76

żiemskićj i składających ją skał, oraz różną pochyłość warstw składających -też iskały i różne w nich znajdujące się rozpadliny i przepaści (jakich przykładem jest wielka rozpadlina Ojcowska), nie innej przyczynie przypisać należy, jak powyższej (sile zimna czyli krzepmenia. "    ■ • ■

To,' co się tu powiedziało, je&t'zarysem tylko przyczyny tworzenia się skał zdobiących dopiero co wspomnianą dolinę , i przybrania przez te skały porozrywanych i sterczących zewnętrznych ich kształtów, oraz przyczyuę pochyłości warstw, zazwyczaj je składających; ale nie daje nam jeszcze pojęcia o przyczynie wydrążeń znajdujących się w tychże skałach, i o ich kształtach wewnętrznych, które nas tak zadziwiają w czasie zwiedzania jaskiń....... ■    ......

Zdanie o tćm sprawy, wyznać musimy, nie jest tak łatwe, bo dotąd sami uczeni nie są jeszcze w tćj mierze między sobą w zgodzie. Zbierając w treść to wszystko, co dotąd o jaskiniach powiedziano, można siedm szczególnych przyczyn ich tworzenia się naznaczyć, które połączone z sobą, utworzyć mogą jednę teoryą.

Pierwszą z tych przyczyn może być to, że jaskinie są blmtKiem połączenia się mnóstwa małycn wydrążeń (które I się dotąd jeszcze w,skałach Ojcowskich dają często spostrzegać), w jedno wielkie wydrązenig, utworzone przez zniszczenie cienkich przegród, przedzielających też małe wydrążenia czyli raczej rozpuszczenia .się ich w wodzie zawierającej wiele kwasu węglanego; co jeszcze i teraz .spostrzegamy przy tworzeniu się tak zwanych sopli i nacieków (stalaktytów i stalagmitów).

Za drugą przyczynę utworzenia ,się jaskiń można naznaczyć tę, że wpośród tworzących się skał znajdował się muł, sól, albo tćz i inna łatwo rozpuszczająca się w wodzie materya, która została wypłukaną przez wodę w tym czasiCi kiedy jeszcze te jaskinie podlegały podnoszeniu się, rozpadaniu powszechnego pierwotnego morza.

Za trzecią przyczynę powstania pieczar kładą uczeni opadnięcie ich den, które pierwiastkowo dotykały się swych sklepień, apotóm, kiedy siła utrzymująca też dna napól stężałe (czemkolwiek ona była) przestała na nie działać, dozwoliła im mocą własnćj ciężkości oderwać się od skrzepłych