FizykaII49901

495

ki świetlika *) mają osie i bieguny, które przy odbiciu się jego Pod pewnym kątem lub zboczeniu z pierwotnej drogi biegu obracają się wszystkie w tę samą stronę względnie do osi świata, więc na oznaczenie icb przyjął Malus nazwę polaryzacyi, zo-wiąc promienie światła przez podwójne załamanie powstałe, które inaczej się zachowują w krysztale podwójnie łamiącym, jak wiązka promieni wprost od słońca przychodzących, promieniami spoluryzowanemi. Dla rozróżnienia jednej strony promienia polaryzowanego od drugiej odnosi się go do pewnej płaszczyzny, przez kierunek jego zawsze jednakowo położonej, która się, jego płaszczyzną polaryzacyjną nazywa. Dla promienia ^w spacie islandzkim zwyczajnie załamanego jest nią płaszczyzna głównego przecięcia tego kryształu; dla promienia zaś nadzwyczajnego płaszczyzna do tamtej prostopadła. Dla tego mówimy o tamtym, „że w głównem przecięciu," o tern „że prostopadle do głównego przecięcia¹¹ jest spolaryzowanym.

Płytka turmalmowa, wyciosana równolegle do osi kryształu, na mocy swej własności chłonięcia promieni zwyczajnie załamanych przepuszcza bez znacznego osłabienia światła tylko promienie spolaryzowane prostopadle do swej osi. Dwie takie płytki turmalinowe abcd i efgh, {Fig. 273), położone jedna na drugiej tak, aby ich osie miały do siebie równoodległe położenie, przepuszczają światło tak dobrze, jak jedna tylko płytka turmalinowa z ró-wnoodległemi do krystograficznej osi ścianami, mająca grubość, równą grubości obu tych płytek. Obracając zaś jednę z nich na drugiej, zostawiwszy ostatnię w pierwotnem jej położeniu, słabnie jasność przechodzącego przez nie światła coraz bardziej, aż dojdzie do pewnego minimum przy krzyżowaniu się osi obu płytek pod kątym prostym, jak to widać na rysunku Fig. 274 {na nast. str.) Przy dostatecznej grubości obu tafelek następuje w tym ostatnim przypadku zupełne zaciemnienie pola widzenia u niektórych turmalinów. Tur-

) Ob. Herschel. Vom Licłite, lub w oryginale: S. Herschel on light. Lon-°n 1830, tudzież fizykę Biota (w tłumaczeniu przez Fechnera), lub Fechnera Repertorium der Physik.