image054 (15)

B. Nirmwtko, Kfztakcnir siei'nr, Warszawa 200". )$BN9?«-X3.60SCi?-ll-8.< b> WAIP 2007

Podsumowanie 109

Tabela 17. Cztery modele zadaniowe uczenia się w szkole

ZADANIA	OBCE	WŁASNE
niejasne	Andrzej	Dariusz
wyraźne	Mna	Beata

Andrzej broni się przed szkołą, Dariusza męczą jej wymagania, Celina ją lekceważy, a tylko Beata akceptuje. Wyrazistość wymagań programowych, jako oczekiwanych osiągnięć uczniów, i motywacja wewnętrzna uczenia się, jako zainteresowanie jego treścią, są głównymi warunkami powodzenia czynności uczenia się.

Dydaktyka tradycyjna, zorientowana na przyswajanie informacji, wywodzi się z teorii stopni formalnych Herbarta, o nazwach „jasność", „kojarzenie”, „system” i „metoda". Pojęciowe ogarnianie rzeczywistości wyprzedza tu posługiwanie się wiedzą, w przewadze deklaratywną, o charakterze opisowym.

Dydaktyka współczesna natomiast, zorientowana na procesy odkrywania, przeżywania i własnego działania ucznia, wywodzi się z teorii Deweya, który przedstawiał uczenie się jako rozwiązywanie problemów. By pewien problem rozwiązać, trzeba przeanalizować sytuację, sformułować ten problem i hipotezy, sprawdzić hipotezy i sformułować wniosek. Ten proces opiera się na wiedzy proceduralnej. naśladującej metodologię badań naukowych, a rzeczywistość staje się w nim „jasna” dopiero na koniec.

W dydaktyce współczesnej jest miejsce na przyswajanie gotowych wiadomości, ale stanowi ono tylko jedną z czterech dróg uczenia się. Teorię kształcenia wielostronnego, obejmującą przyswajanie, odkrywanie, przeżywanie i działanie jako równoległe drogi uczenia się, sformułował Wincenty Okoń. Nadużycie przyswajania sprzyja tylko uczniom nastawionym na opanowywanie wiedzy publicznej, a resztę pozbawia okazji do wykorzystania zdolności, temperamentu i własnych doświadczeń, składających się na ich luźną wiedzę osobistą.

Cele uczenia się to właściwości, jakie uczniowie chcą uzyskać w wyniku uczenia się, a cele kształcenia to właściwości, jakie szkoła pragnie im zapewnić. W dobrze zorganizowanym procesie kształcenia uczniowie uczą się celów uczenia się w dziedzinach, które można poklasyfilcować (rys. 6).

www.waip.com.pl

B, Nłrmictfco, Kiztateemr sUle. Warszawa 2lX>7, ISSN 97fr£3-£OS07>l1 -8. { ty, WAlP 2007

110 Rozdzuł 5 Jak przebiega uczenie się czynności?

POSTAWY

UMIEJĘTNOŚCI

Rysunek 6. Cztery dziedziny celów kształcenia

Dziedzinom celów odpowiadają następujące taksonomie celów kształcenia:

Tabela 18. Cztery taksonomie celów kształcenia

DZIEDZINA	POZIOMY	KATEGORIE
emocjonalna	1. Działania	A. Uczestnictwo w działaniu B Podejmowanie działania
	II. Postawy	C Nastawienie na działanie D System działań
poznawcza	1. Wiadomości	A. Zapamiętanie wiadomości B Zrozumienie wiadomości
	II. Umiejętności	C. Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych D Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych
Światopoglądowa	1. Wiadomości	A.    Przekonanie o prawdziwości wiedzy B.    Przekonanie o wart ości wiedzy
	II. Postawy	C.    Nastawienie na zastosowanie wiedzy D.    System zastosowań wiedzy
praktyczna	1 Postawy	A.    Naśladowaniedziałania B.    Odtwarzanie działania
	II. Umiejętności	C.    Sprawność działania w stałych warunkach D.    Sprawność działania sv zmiennych warunkach

Taksonomie pozwalają klasyfikować cele kształcenia i wykrywać luki w ich planowaniu i osiąganiu, nie przedstawiają natomiast indywidualnych dróg uczenia się, gdzie poziomy celów są dla ucznia względnie stałe, a dziedziny celów