Image89 (5)

Szkoła Konstruktorów

jest w szereg ze sterownikiem. Gdy triak nie przewodzi, układ elektroniczny z kostką US1 jest zasilany malutkim prądem, który płynie przez zewnętrzne obciążenie oraz przez obwód R12, RU, C7 i mostek diodowy D2...D5, w którym celowo pracują dwie diody Zenera o jednakowym napięciu nominalnym 13V. Taki mostek ma dwie cechy -prostuje napięcie zmienne i jednocześnie ogranicza napięcie zasilające, występujące na kondensatorach Cl, C2. Wydajność takiego zasilacza wynosi kilka miliamperów, co całkowicie wystarcza do zasilenia kostki US1. Uproszczony schemat obwodu zasilania pokazany jest na rysunku 9a. Gdy zostanie włączony optotriak, triak T2 włączy się i... zewrze elementy ograniczające prąd (R12, R11, C7). Nie spowoduje to katastrofy, ponieważ prąd w układzie zostanie ograniczony przez zewnętrzne obciążenie - obwód zasilania będzie wyglądał, jak na rysunku 9b. Należy zwrócić uwagę, że może to być dość duży prąd i że w tym stanie wydajność zasilacza będzie równa temu dużemu prądowi obciążenia. Układ US1 i optotriak będą jednak nadal pobierać tylko kilka miliamperów, a reszta prądu obciążenia popłynie przez diody Zenera D2, D3 i diody te będą się grzać. Taki sposób pracy jest bardzo interesujący, ponieważ pozwala umieścić sterownik w szereg z obciążeniem i dołączyć go za pomocą tylko dwóch przewodów. Jednak trzeba się liczyć z faktem, że przez diody mostka prostowniczego płynie cały prąd obciążenia, i w układzie wydziela się znaczna moc strat. I właśnie wielkość tych strat ogranicza możliwość wykorzystania tego sposobu przy dużych prądach pracy. Aby zmniejszyć straty, trzeba wtedy zmniejszać napięcie zasilania, przez zastosowanie diod Zenera o niższym napięciu lub dodatkowej diody stabilizującej na wyjściu stałoprądowym mostka. A oto fragmenty opisu autorskiego: Po włączeniu zasilania układ jest gotowy do pracy po czasie jaki potrzeba nu naładowanie kondensatora CS poprzez rezystory RS, R4. Po naładowaniu się C5 wciśnięcie przycisku S spowoduje pojawienie się impulsu ujemnego na wejściu drugiej bramki przerzutnlka monosiabilnego. Wartości Rl, R2, CS, C4 zostały tak dobrane, aby wyeliminować zakłócenia. Po pojawieniu się impulsu z przycisku S, przerzutnik zmieni stan do czasu, aź nie rozładuje się poprzednio naładowany kondensator C5 (przez Dl, RS). W tym czasie na wejście drugiego przerzutni-ka podawany jest stan niski, któ>y powoduje generację przebiegu prostokątnego (C6 i R6) (...) sterującego tranzystor Tl. Gdy tranzystor przewodzi włącza optotriak i triak, a diody LED gasną. (...) Ze względu na niewielką moc dzwonka, układ został wyposażony w układ oszczędnego zasilania (Cl - 15On) i zdecydowałem się na zasilanie około 12V, a nie np 3V (...) I układ na 12V działa stabilnie i poprawnie. (...) W miejsce przycisku S dołą

Szkoła Konstruktorów

czamy przycisk dzwonka (...) Ja do podświetlenia użyłem diod koloru niebieskiego (...) układ jest przeznaczony do sterowania dzwonkiem (obciążeniem o mocy do 25 W, maksy mul nie 50 W. Dodatkowe materiały (płytka, opis) dostępne są w Elportalu jako Janek.zip.

Michał Gołaszewski z Lubi-szewia przysłał prototyp Stacji lutowniczej na 24 V, pokazany na fotografii 7. Schemat pokazany jest na rysunku 10. Oto fragmenty opisu: Układ składa się ze: sterownika impulsowego (U2A, U2B) z regulatorem temperatury (U3A, RT), automatycznego wyłącznika (UlA) oraz linijki LED (UIB, U5. T2...T15). Po naciśnięciu przycisku SI przekaźnik PK działa przez kilka minut i podaje napięcie 12V na układ. (...) 112 to generator przebiegu trójkątnego (...) Komparator U)A porównuje przebieg trójkątny ze stałym napięciem zależnym od temperatury (RT) i steruje tranzystor MOSFET przebiegiem prostokątnym o zmiennym wypełnieniu, zależnym od temperatury. linijka / FD mierzy temperaturę za pomocą czujnika U5. (...) Aby układ działał jak najlepiej, należy tak wyregulować składową stałą przebiegu trójkątnego, żeby przy potencjometrze P2 ustawionym na 22k wypełnienie prostokąta na wyjściu U3A było jak najmniejsze, natomiast przy P2 równym 0 powinno być

Fot. 5 Sterownik Witolda Kardy6ia Fot. 6 Ogranicznik Szymona Janka

Fot. 7 Model Michała Gołaszewskiego

Elektronika dla Wszystkich Luty2006 35