Image
19 djvu

11(3

wszystkich sejmików, bez zatwierdzenia zjazdów ogólnych dygnitarzy duchownych i świeckich, nie wolno było królowi pobierać podatków ani przedsięwziąć nic ważniejszego, że zaś porozumiewanie się z każdym osobno okazało się przewlekłem i uciążliwem, przeto w ciągu XV wieku, bez osobnego aktu ustawodawczego, w drodze praktyki, ustalił się zwyczaj, że sejmiki wybierały posłów, zaopatrywały ich w zlecenia, czyli instrukcye. Posłowie poszczególnych prowincyi porozumiewali się ze sobą na zjazdach prowin-cyonalnych lub generalnych i udawali w miejsce, gdzie przebywał panujący, w otoczeniu panów duchownych i świeckich. Razem utworzyli oni sejm walny: panowie stanowili senat, posłowie izbę poselską; ponad nimi stał król. Sejm, którego skład i formy Obradowania tworzą się i kształtują w ciągu XV-go wieku, ma charakter stanowy, szlachecki, niektóre tylko miasta wysyłały nań swoich posłów a i ci żadnego nie mieli znaczenia.

Wzajemne stosunki sejmików do sejmu walnego rozmaicie się układały: sejmiki dążyły do rozszerzenia zakresu swych praw i działalności, stały zawsze na stanoAvisku partykularnem, broniły interesów szlachty danej ziemi, danego województwa, często bez względu na interesy państwowe. Sejm przedstawiał kierunek wręcz przeciwny* dośrodkowy, jednoczył posłów całej Rzeczypospolitej, poruszał zagadnienia ogólne. Za ostatnich Jagiellonów i na początku ery elekcyjnej powaga sejmów wzrasta, ścierają się na nich i rozstrzygają najżywotniejsze sprawy państwowe. Od końca XVI-go stulecia sejmiki biorą górę, zyskują władzę w zakresie skarbowym i wojskowym, same nakładają podatki, wystawia-