Image
23 djvu

—    114 —

stWa stanowego, chęć zabezpieczenia i rozszerzenia zdobytych przywilejów.

Sejm walny składa! się z króla, senatu i iżby poselskiej. Był najwyższem zgromadzeniem prawodawczem w Rzeczypospolitej, Wydawał tlśtawy Ogólne, obowiązujące kraj cały i uchwala! podatki. Sejm tylko mógł udzielać szldchetetwa *) i indygenatu ^{1 2}), pociągać do odpowiedzialności wysokich urzędników, sprawować Sądy w spraWaeh najważniejszych, kontrolować zarż^d państwa, zarówno w zakresie polityki zagranicznej, jak i administracyi wewnętrznej. Sejmy zbierały się na wezwanie królewskie, Wyjąt-koWó tylko w czasie bezkrólewia Zwoływał je prymas. Prawo z 1573 r. obowiązywało panu-j^ćego do zgromadzania sejmu co dwa lat*,' a naWet częściej, gdyby wymagały tego sprawy publiczńe. Pierwsze z nich, sejmy zwyczajne lub órdynaryjne, trWały zwykle sześć tygodni, drugie — nadzwyczajne lub extra-ordynaryj-n^re —dwa łub tóy tygodnie (sejmy sześciÓnie dzietne i dwuniedziehte). Stosownie do potrzeb i warunków, czas ten skracano lub przedłużano. Otwierano Sejmy najczęściej W pierwszy poniedziałek po ŚW. Michale, sejmiki elekcyjne poprzedzały je o sześć tygodni. Miejscem zbierania Się Sejmów w wieku XVI-tym było miasto Piotrków, potem Warszawa i Grodno. Sejm, zwoływany prżez prymasa pó śmierci króla, nazywano kon-wokac yj ńym; po nim następował sejm elekcyjny, d Wreszcie trzeei koronacyjny, który odbywał śię zawsze w Krakowie. Seftdtó-owie

1

) iWano to npbllitacyk.

2

% nadaiiie pilskiego sziach. ćlWa szlachcicowi zagra nicznemu.