Wykonawca testamentu
Motywem wprowadzenia tej instytucji jest chęć zabezpieczenia interesów spadkodawcy, że wszystkie jego rozrządzenia zostaną spełnione.
Wykonawcę testamentu najczęściej wprowadza spadkodawca wtedy, aby wszystkie jego zapisy i polecenia były wykonane.
Wykonawca testamentu może być powołany tylko w testamencie. Spadkodawca powołując konkretną osobę powinien jednocześnie określić zakres jego praw i obowiązków (kto i co ma robić). Jeżeli tego nie uczyni, przyjmuje się, że wykonawca powinien:
- zarządzać majątkiem spadkowym;
- spłacić wszystkie długi;
- wykonać zapisy i polecenia;
- wydać spadkobiercom majątek spadkowy zgodnie z wolą spadkodawcy i ewentualnie przepisami ustawy.
Wykonując swoje obowiązki wykonawca testamentu może:
- pozywać i być pozwanym we wszystkich sprawach wynikających z zarządu spadkiem;
- może pozywać w sprawach o prawa należące do spadku;
- może być pozywany w sprawach o długi spadkowe.
Wykonawca wykonując swe obowiązki działa we własnym imieniu, ale na rachunek spadkobierców. Przyjmuje się że jest to rodzaj tzw. zastępstwa pośredniego.
Większość autorów przyjmuje, że dopóty dopóki wykonawca zarządza spadkiem, uprawnienia tego pozbawieni są spadkobiercy. W przeciwnym bowiem razie, uprawnienie wykonawcy byłoby pozorne i nadal istniałoby zagrożenie, że wola spadkodawcy nie zostanie w całości zrealizowana.
Wykonawcą testamentu może być osoba trzecia jak i jeden ze spadkobierców lub zapisobierców.
Zwolnienie wykonawcy testamentu z obowiązków - art. 987 k.c. - jeżeli osoba powołana jako wykonawca testamentu nie chce tego obowiązku przyjąć, powinna złożyć odpowiednie oświadczenie przed sądem.
Art. 990 k.c. - z ważnych powodów sąd może zwolnić wykonawcę testamentu.
Wykonawca testamentu wykonuje swe obowiązki za wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie to oraz koszty zarządu majątkiem spadkowym należą do długów spadkowych.
Zgodnie z art 989 k.c. do wzajemnych roszczeń między spadkobiercami a wykonawcą testamentu stosuje się odpowiedni przepisy o zleceniu z wynagrodzeniem.