img020 (42)

B CHIRURGIA ONKOLOGICZNA

nia przeciwnowotworowego, leki roślinne stosować tylko w ramach badań klinicznych. [1C]

15. Zaleca się doradzanie chorym unikania terapii promowanych jako „alternatywnych” w stosunku do medycyny akademickiej. [1A]

Monitorowanie i nadzór nad chorymi na raka płuca po leczeniu w zamyśle radykalnym

1. Po leczeniu w zamyśle radykalnym chorzy na raka płuca powinni i być kontrolowani przez odpowiedniego specjalistę, prawdopodobnie przez 3-6 miesięcy, w celu wykrycia powikłań leczenia. Po tym czasie chorego powinien ponownie ocenić wielodyscyplinarny zespół onkologiczny, aby rozpocząć odpowiedni program nadzoru w celu wykrycia wznowy lub nowotworów występujących później. [2C]

2.    U chorych na raka płuca po leczeniu w zamyśle radykalnym oraz tych z odpowiednim PS

1    odpowiednią czynnością płuc zaleca się wykonywanie badań kontrolnych (badanie podmiotowe i przedmiotowe, badania obrazowe [radiogram albo TK klatki piersiowej]) co 6 miesięcy przez

2    lata, a następnie co roku. Wszystkich chorych należy pouczyć, jak rozpoznawać objawy, i zalecić, aby w razie stwierdzenia niepokojących objawów skontaktowali się ze swoim lekarzem. [1C]

3.    W optymalnych warunkach nadzór mający na celu rozpoznanie wznowy pierwotnego raka płuca lub późniejszego rozwoju innego nowotworu powinien być koordynowany przez zespół wielodyscyplinarny. Jeżeli jest to możliwe, lekarz, który rozpoznał pierwotnego raka płuca i rozpoczął leczenie, powinien pozostać w zespole jako osoba, która będzie nadzorowała proces monitorowania chorego. [2C]

4.    W monitorowaniu chorych na raka płuca po leczeniu potencjalnie radykalnym nie zaleca się obecnie wykorzystywania badań krwi, PET, cytologii plwociny, markerów nowotworowych i bron-choskopii fluorescencyjnej. [2C]

5.    Chorych na raka płuca palących papierosy należy intensywnie zachęcać do zerwania z nałogiem i stosować leczenie farmakologiczne i behawioralne oraz sprawdzać jego skuteczność. [1A]

Opieka paliatywna nad chorymi na raka płuca

1. Wszystkich chorych na raka płuca i ich rodziny należy upewnić, że ból można opanować bezpiecznie i skutecznie. Wszystkich chorych należy regularnie pytać, czy odczuwają ból, a jako główne narzędzie jego oceny wykorzystywać kwestionariusze przez nich wypełniane i proste skale punktowe. [1A]

2.    Dla wszystkich chorych należy indywidualnie dobierać leki przeciwbólowe. Leki trzeba stosować regularnie, w sposób wystarczający do zniesienia bólu. Należy regularnie dokumentować skuteczność leczenia przeciwbólowego. [1A]

3.    U wszystkich chorych ból lekki lub umiarkowany należy początkowo leczyć paracetamo-lem lub niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym (pod warunkiem że nie ma przeciwwskazań do ich stosowania). Opioidy należy stosować, gdy ból jest silniejszy lub narasta. [IB]

4.    Jeżeli się przypuszcza, że konieczne będzie stałe podawanie leków opioidowych, u żadnego z chorych nie należy stosować petydyny. Lek ten ma krótki czas działania, a jego metabolit, nor-meperydyna, jest toksyczny i może stymulować ośrodkowy układ nerwowy, wywołując zaburzenia nastroju, pobudzenie i napady drgawkowe. [IB]

5.    U chorych, u których bólu nie da się opanować samymi lekami przeciwbólowymi, często można ich skuteczność zwiększyć, stosując dodatkowe leki, takie jak trójpierścieniowe leki przeciwdepre-syjne, leki przeciwdrgawkowe i neuroleptyki. [1C]

6.    U wszystkich chorych powinno się stosować leki doustnie, ponieważ jest to wygodne dla chorego, skuteczne i tanie. U chorych na raka płuca, którzy nie mogą przyjmować leków przeciwbólowych doustnie, zaleca się ich podawanie doodbytniczo i przezskórnie. Nie zaleca się domięśniowego podawania analgetyków ze względu na bolesność i niewygodę dla chorego oraz nieprzewidywalne wchłanianie leku. [1C]

7.    U wszystkich chorych leczonych opioida-mi często występuje zaparcie; lekarz powinien spodziewać się tego powikłania, zapobiegać mu i stale monitorować stan chorego. [IB]

8.    Wszystkich chorych należy w miarę możliwości zachęcać do zachowywania aktywności i samodzielności w pielęgnacji. W miarę możliwości należy unikać długotrwałego unieruchomienia. [IB]

42 MEDYCYNA PRAKTYCZNA - CHIRURGIA 4/2008