img001 (57)

180 Rozwój po Śląsku: procesy kapitalizacji kultury' w śląskiej społeczności górniczej

wać jako swego rodzaju formalny instrument kontroli, mieszkańcy mają możliwość wpływania na działania władz podczas wspomnianych już codziennych, przypadkowych spotkań.

Podsumowując zatem tę część rozważań, należy zauważyć, iż analizowany proces - w którym wyróżnić możemy kolejne stadia - odzwierciedla się w świadomości mieszkańców i w tym, jak postrzegają oni istotę rozwoju społecznego. Idea ta ewoluuje, wpływając na kolejne stadia i mechanizmy procesu rozwoju.

W przedstawionym obrazie procesu upodmiotowienia i rozwoju Radzionkowa nie usiłuję dowodzić, że badaną społeczność charakteryzują wyłącznie procesy integracji i współpracy. Żadna społeczność - nawet ta najlepiej zarządzana - nie jest wolna od konfliktów. Konflikt jest wpisany w naturę społeczeństwa, szczególnie zaś - jak się wydaje - społeczeństwa nowoczesnego, o wyspecjalizowanym podziale pracy i znacznym zróżnicowaniu pozycji. Radzionków dawno stracił charakter homogenicznej społeczności górniczej, a procesy stratyfikowania są tu widoczne i wspominają o nich sami mieszkańcy. Różne są też interesy rozmaitych grup, które pozostają w konflikcie, co zresztą znalazło swój wyraz w wyborach samorządowych 2006 roku, gdy doszło do zmiany władzy. W analizowanym przypadku ważny jest jednak mechanizm sprawowania władzy, który pozwala na partycypację wszystkich grup i reprezentację wszystkich grupowych interesów, umożliwiając tym samym dialog i próby konstruowania konsensusu. Mieszkańcy mają świadomość, że „wszystkich się nie zadowoli”, zdają sobie sprawę z ograniczenia funduszy i podkreślają koncyliacyjny charakter sprawowanej przez samo-

6. W poszukiwaniu źródeł upodmiotowienia i rozwoju, czyli o uwarunkowaniach i czynnikach sukcesu Radzionkowa

6.1. Uwagi wstępne. Uwarunkowania i czynniki rozwoju Radzionkowa

Poszukując źródeł upodmiotowienia i rozwoju społeczności Radzionkowa, należy zwrócić uwagę na kilka podstawowych uwarunkowań i czynników, których splot zadecydował o sukcesie gminy. Pierwsze należy przypisać „trzem historiom" Radzionkowa, a więc przyjętym w hipotezach badawczych oddziaływaniom tradycji śląskich i górniczych oraz indywidualnym doświadczeniom historycznym i tożsamości radzionkowian. Drugie stanowią w znacznym stopniu wynik polityki władz lokalnych oraz obserwowanego w Radzionkowie ładu instytucjonalnego. Dynamika tych elementów układu uwarunkowań i czynników zadecydowała ostanie lokalnych kapitałów, określając potencjał rozwojowy Radzionkowa.

Prezentacja mechanizmów wzajemnych oddziaływań między rozmaitymi uwarunkowaniami i czynnikami rozwoju, jak i konstrukcji lokalnych kapitałów rozwojowych, nie należy do zadań łatwych. Zaobserwowane procesy rozwoju stanowią bowiem wynik splotu rozmaitych determinant, które wchodząc z sobą w liczne, złożone interakcje, nie poddają się łatwo analitycznemu opisowi. Nie obejdzie się jednak bez próby rozłożenia tej złożonej materii na poszczególne elementy składowe. Najpierw zatem zaprezentuję lokalne uwarunkowania historyczne, a więc podłoże historyczne obserwowanych zjawisk, które zadecydowało o stanie lokalnych zasobów rozwojowych. Następnie przedstawię czynniki rozwoju Radzionkowa. Na końcu zaproponuję bilans lokalnych zasobów, których specyficzna konfiguracja pozwoliła na ich konwersję w kapitał rozwojowy.