img04501 djvu

44

Jakkolwiek czytanie jest w istocie swej pracą mechaniczną, która może być przez ćwiczenie zautomatyzowaną, t. j. skróconą i dlatego, względnie przyspieszoną, to jednak występują w niej pierwiastki ideowe i uczuciowe, któire mogą do pewnego stopnia działać dodatnio lub ujemnie na stronę akustyczną czytania (rytm i melodję słów) i stąd mogą się, wzajemnie wzmacniać. Tern więcej zatem ta strona akustyczna powinna być z większą dokładnością traktowana.

Inteligencja i ogólny rozwój umysłowy ucznia jest także ważnym czynnikiem wpływającym dodatnio na naukę czytania w kierunku; jakości i dlatego powinniśmy dbać o ogólny rozwój umysłowy, bo tem samem ułatwiamy uczniom prędsze opanowanie trudności, w tej nauce.

Te najważniejsze zasady powinny być uwzględnione w każdej metodzie, która ma pretensję należeć do racjonalnych i skutecznych, a stopień, w jakim zostały uwzględnione i sposób, w jakim zostały zastosowane, powinien być miarą oceny wartości metody i elementarza.

Poza tem jeszcze i inne względy są miarodajne w ocenie wartości metody i elementarza, a mianowicie: 1) Czy metoda jest praktyczna, t. j. możliwa do stosowania w szkole powszechnej na I-szym stopniu. 2) Czy dostosowana do właściwości języka i psychiki polskiego dziecka i innych przepisów ogólno-dydaktycznych. 8) Czy i o ile zawiera w sobie pewne momenty, które poza samą nauką czytania kryją w sobie dalsze korzyści dla uczniów ogólno-kształcąee. Dobór odpowiednich tekstów do ćwiczeń w czytaniu, może wpływać dodatnio na wyrobienie poczucia stylu języka ojczystego i zdolności poprawnego wyrażania się w zakresie własnych przeżyć, bo dostarczając uporządkowanych, potrzebnych dziecku wyobrażeń, kształci zdolność myślenia/ fantazji i uczucia. Czy wreszcie przyczynia się do ogólnego umuzykalnienia, a z tem i odczucia muzycznych elementów mowy, jaki i podniesienia się ogólnego poziomu inteligencji uczniów.

Do ważniejszych zasad ogólno dydaktycznych, które powinny znaleźć uwzględnienie, należy zasada kontrastu i podobieństwa. Powinno się ją stosować przy poznawaniu liter i dźwięków.

Rozróżnianie to najpierwotniejsza forma poznania, a gdzież może znaleźć lepsze zastosowanie, jak przy nauce małych dzieci. Zwłaszcza w tej nauce, gdzie chodzi o poznanie aż 44 głosek a 53 liter, które dla dzieci stanowią prawie labirynt znaków i dźwięków. Należy więc przez odpowiednie kontrastowe zestawienie głosek i liter, ułatwić im rozró^; żnianie ich między sobą, a tem samem dokładniejsze poznanie. Przez należyte zestawienie materjału naukowego, wprowadza się większe urozmaicenie nauki. Następstwo liter w elementarzu powinno być takie, aby sąsiadujące ze sobą litery różniły się jak najdobitniej między sobą kształtem i dźwiękiem, a nie jak dotąd w wielu elementarzach zestawiane były według tego, czy są potrzebne do utworzenia jak na.|« większej ilości wyrazów.

Co do sprawy samego elementarza, która się łączy ściśle z raei todyką nauki czytania wypada mi przynajmniej zaznaczyć cel jeg< i główne zalety, które powinny go zdobić.

Ma on zawierać w sobie pewien materjał naukowy, przedstawion; w porządku progresyjnym, ma nauczycielowi podać metodę nauli czytania, plan tej nauki, jedno i drugie jak najwięcej dostosowań