img073 4

bragmenty trzustki przeszczepiono po raz pierwszy 29 lut przed odkryciem insuliny. W J893 r. P. W. Williams przeszczepił 13-letniemu chłopcu choremu na cukrzycę, umierającemu z powodu kwasicy ketonowej, podskórnie fragmenty owczej trzustki. Chłopiec zmarł trzy dni później, ale po przeszczepie zaobserwowano u niego poprawę w glukozurii. W 1902 r. L. W. Sobolev zaproponował przeszczep samych wysp trzustkowych. Opracowanie metod izolacji wysp trzustkowych zajęło badaczom wiele łat. Początkowo próbowano izolować wyspy trzustkowe mechanicznie. Metoda ta była jednak mało wydajna, gdyż powodowała niszczenie komórek. Po raz pierwszy enzymatyczną metodę izolacji wysp trzustkowych opisał w 1965 r. polski naukowiec prof. S. Moskalewski. Technikę tę udoskonalili w 1967 r. P. E. Lacy i M. Kostianowsky, którzy przed trawieniem enzymatycznym rozdrabniali mechanicznie trzustkę, a następnie w celu oddzielenia wysp trzustkowych od pozostałych typów komórek wirowali zawiesinę komórek w gradiencie sacharozy. W 1988 r. C. Ricordi opracował automatyczną metodę izolacji wysp trzustkowych. Komora trawiąca Ricordiego jest dziś powszechnie stosowana do izolacji ludzkich wysp trzustkow'ych.

Przez wiele lat poszukiwano najwłaściwszego miejsca dla przeszczepu wysp trzustkowych. Wyspy trzustkowe przeszczepiano podskórnie, pod torebkę nerki, do jamy otrzewnej, sieci i śledziony. W 1973 C. B. Kemp przeszczepił po raz pierwszy wyspy trzustkowe do wątroby szczura. Przyjmuje się, że wątroba jest najlepszym miejscem dla przeszczepu ludzkich wysp trzustkowych.

Do lipca 2003 roku Międzynarodowy Rejestr Przeszczepów Wysp Trzustkowych (International Islet Transplant Registry - ITR) zarejestrował 705 zabiegów przeszczepiania izolowanych wysp trzustkowych u pacjentów z. cukrzycą typu 1. Przez wiele lat, przeszczepy wysp nie spełniły nadziei na długoterminowe uwolnienie chorych od stosowania egzogennej insuliny. Od 1990 r. do 1999 r. wykonano 237 przeszczepów alogenicznych wysp trzustkowych. U 55% biorców samych wysepek trzustkowych przeszczep byl aktywny przez miesiąc, a tylko u 11% był krótszy niż 7 dni.

Cztery główne czynniki sprzyjały osiągnięciu insulinoniezależności, a mianowicie: zimny czas przechowywania trzustki, krótszy niż osiem godzin okres od pobrania narządu do izolacji wysp trzustkowych i minimalna liczba przeszczepionych wysp nie mniejsza niż 6 tys. wysp/kg mc., oraz przeszczepianie wysp trzustkowych do wątroby.

Drogą infuzji wyspy trzustkowe wprowadzono do żyły wrotnej. Immunosupresję indukowano przy pomocy przeciwciał monoklonalnych albo poliklonulnych. Przełomem dlii przeszczepiania wysp trzustkowych było Wprowadzenie w 1999 r. nowej, wolnej od glikokortykosteroidów, terapii llłliminosupresyjnej, tzw. protokołu Edmonton. A. M. J. Shapiro i wsp. (2000) przeszczepiali wyspy trzustkowe pacjentom chorym na cukrzycę typu 1 przy Stonowaniu nowej, wolnej od glikokortykosteroidów terapii immunosupresyjnej. Wyspy przeszczepiono bez uprzednich albo równoczesnych przeszczepów nerki 6zy innych narządów. Zimny czas niedokrwienia narządu był krótki, wyspy przeszczepiono bezpośrednio po izolacji w liczbie 9000/kg mc. biorcy. Dla Jednego pacjenta izolowano wyspy od 2-4 dawców. Zrezygnowano z użycia lurowicy wołowej, wykorzystywanej w czasie procedury izolacji. Surowicę kucnogeniczną zastąpiono albuminą ludzką. Po przeszczepieniu wysp trzustkowych wszyscy pacjenci wykazywali niezależność od insuliny. U Wszystkich zarejestrowano prawidłowy poziom glikozylowanej hemoglobiny. U ładnego z biorców przeszczepu nie odnotowano epizodów hipoglikemii ani flliwrotu hiperglikemii. Większość pacjentów została wypisana ze szpitala po 24 godzinach.

Wyniki przeszczepiania wysp trzustkowych w centrach transplantacyjnych, są porównywalne. Po przeszczepieniu wysp trzustkowych obserwuje się lluprocentowączynność przeszczepu i 75% insulinoniezależność w okresie roku. Najdłuższy udokumentowany okres niezależności od insuliny po przeszczepie ilogenicznych wysp trzustkowych trwał 6.5 roku.

7. Kryteria doboru dawcy trzustki, pobierania oraz przechowywania trzustki

Trzustki do izolacji wysp trzustkowych pobiera się od dawców Wlelonarządowych. O pozytywnych efektach przeszczepiania wysp trzustkowych decyduje wiek dawcy (18-75 lat), poziom kreatyniny w osoczu (<2,5 ng/mi), czas ciepłego niedokrwienia trzustki (Warm Ischemia Time, WIT clOmin), oraz krótki okres zimnego niedokrwienia trzustki. Pozostałe kryteria, jakie musi Hpełniać dawca wysp trzustkowych, są kryteriami typowymi dla dawców wielonarządowych, tzn. wykluczeni są dawcy z cukrzycą, żółtaczką, AIDS, nosiciele wirusa HIV i chorzy na nowotwory.

Po wypreparowaniu chirurgicznym trzustka jest nastrzykiwana enzymem trawiennym, liberazą, w celu jej rozszerzenia. Izolacja wysp trzustkowych jest połączeniem metody enzymatycznego oraz mechanicznego rozdrabniania tkanki.

121