img141 (7)

Wariantem tego kredytu jest Unia kredytowa, przy której w umowie 2 bankiem ustala się górny pułap wykorzystania (limit) kredytu. Po otwarciu linii kredytowej można z niej finansować powtarzające się transakcje. Po ich zrealizowaniu następuje spłata kredytu, z którego w ramach do wysokości limitu mogą być finansowane kolejne transakcje. Jest to tzw. kredyt odnawialny (rewołwingowy), przy którym nie określa się obowiązujących terminów spłat i rat wykorzystywanego kredytu, a jedynie termin końcowy jego funkcjonowania (np. 12 miesięcy od uruchomienia linii kredytowej lub 6 miesięcy po wykorzystaniu na finansowanie danej operacji).

Specjalnym źródłem finansowania niektórych składników majątku obrotowego są kredyty sezonowe, które można uzyskać w banku na pokrycie zapasów płodów rolnych, ich przetworów (np. cukru) lub przygotowania wyrobów do sezonowej sprzedaży (np. zapasów obuwia letniego w okresie poprzedzającym lato). Wielkość kredytu sezonowego zależy od cyklu przyrodniczego, hodowli, przetwórstwa itp. Jego spłata powoduje wygaśnięcie kredytu, gdyż jest on nieodnawialny.

Kredyt wekslowy polega na przyjęciu przez bank, w zamian za przekazaną do dyspozycji gotówkę, weksla własnego firmy lub obcego z indosem przedsiębiorstwa. Bank przekazuje wówczas na rachunek bieżący firmy sumę przyjętego weksla pomniejszoną o dyskonto, tj. o odsetki przypadające za okres do daty jego płatności oraz o ewentualną prowizję. Kredyt taki ułatwia przedsiębiorstwu wcześniejsze uzyskanie gotówki w przypadku sprzedaży, przy której przyjęto zapłatę wekslem od uzyskania gotówki w przypadku sprzedaży, przy której przyjęto zapłatę wekslem od odbiorcy. Dla banku zaś zabezpieczenie zwrotu kredytu w formie weksla stanowi swoistego rodzaju zabezpieczenie spłaty kredytu.

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że przy kredycie wekslowym bank pobiera odsetki z góry, tj. w momencie przyjęcia weksla do dyskonta, a nie z dołu, jak to występuje przy innych kredytach. Można jednak również uzyskać kredyt zabezpieczony własnymi wekslami kredytobiorcy, których suma opiewa na kwotę kredytu powiększoną o odsetki. W tym przypadku odsetki płacone są z dołu, tj. dopiero przy wykupie weksla.

Niekiedy bank nie udziela kredytu klientowi bezpośrednio, ale godzi się na akceptowanie wystawianych przez niego weksli trasowanych (tj. ciągnionych na bank), przy założeniu że remitentem (tj. beneficjentem) jest wystawca. Może on wówczas regulować takim wekslem zobowiązania wobec swoich kontrahentów lub zdyskontować go w innym banku. Weksel jest przyjmowany bez zastrzeżeń, gdyż głównym dłużnikiem, odpowiadającym w pierwszej kolejności za uregulowanie zobowiązania jest bank, który akceptował dokument. On też wykupuje weksel, ale obciąża jednocześnie rachunek bieżący klienta (wystawcy weksla). W przeddzień terminu zapłaty weksla wystawca powinien zatem zapewnić odpowiednią sumę na rachunku bieżącym.

Przy kredycie akceptacyjnym bank ponosi ryzyko finansowe związane z terminowym uregulowaniem zobowiązania, za co pobiera odpowiednie wynagrodzenie. W celu ograniczenia ryzyka banki ograniczają udzielanie kredytów akceptacyjnych do klientów cechujących się solidnym wywiązywaniem ze zobowiązań płatniczych. Z tego samego powodu kredyt akceptacyjny udzielany jest przeważnie tylko na przeprowadzenie określonej transakcji kupna towarów lub materiałów do wytworzenia wyrobów, po sprzedaży których kredyt jest spłacany.

Specjalną odmianą źródeł finansowania są kredyty preferencyjne, charakteryzujące się niższą stopą procentową w stosunku do normalnie pobieranej przez banki (rynkowej), a często takie dogodfityuym okresem spłaty. Są one narzędzie

interwencjonizmu państwowego w pośredniej formie, gdyż ich uzyskanie uzależnioi jest od spełnienia określonych warunków, wynikających z ustalonych przez rzi założeń polityki gospodarczej (np. podjęcie inwestycji, umożliwiających stworzeń nowych miejsc pracy dla bezrobotnych, stworzenie rezerw zboża). Różnice wynikaj ce z niższych w stosunku do normalnie pobieranych odsetek wyrównuje wówcz przeważnie budżet państwa, przekazując odpowiednie środki bankowi.

Uzyskanie kredytu bankowego łączy się z zawarciem przez przedsiębiorstw odpowiedniej umowy z kredytodawcą. Występując o udzielenie kredytu przedsiębio stwo formułuje swoje propozycje przeważnie w pisemnej formie, określając:

—    rodzaj i wysokość kredytu, jaki chciałoby uzyskać,

—    przeznaczenie kredytu (cel),

—    źródła i terminy spłaty kredytu,

—    zabezpieczenie spłaty kredytu.

Podstawowym celem udzielania przez banki kredytów jest dążenie do osiągan zysków dzięki własnym kapitałom, wkładom (lokatom) klientów oraz pożyczkom r rynku kapitałowym. Towarzyszy temu dążenie do uniknięcia strat, jakie mog występować w razie okresowej lub ostatecznej niewypłacalności kredytobiorców Dlatego bank dokonuje oceny zdolności płatniczej (kredytowej) potencjalnej klienta. Ponadto — w razie nawet pozytywnej oceny — wymaga często dodatkoweg zabezpieczenia w formie zastawu (np. papierów wartościowych, zapasów towarów hipoteki, tj. zastawu na nieruchomościach), poręczenia lub gwarancji zapłaty prz< inny bank lub przedsiębiorstwo.

Specyficzną formą zapewnienia wypłacalności kontrahenta są gwarancje bat kowe i rządowe.

Gwarancja bankowa polega na zobowiązaniu się przez bank do uregulowani wierzycielowi jego należności, jeżeli firma, której wypłacalność bank gwarantował n; wykonała w ogóle lub należycie umownego świadczenia. Przy udzielaniu gwaranę bank określa przeważnie górną kwotę, do jakiej gotów jest uregulować wierzycielov jego należność w razie niewypłacalności klienta.

Gwarancja bankowa może występować w wielu różnych formach. Stanowi ją n przykład pisemne zapewnienie zwrotu zaciąganej przez klienta pożyczki u inneg kredytodawcy połączone ze zobowiązaniem dla jej spłaty w razie niewypłacalnośi kredytobiorcy. Niejednokrotnie gwarancję bankową stanowi poręczenie złożon przez bank na wekslu klientowskim. Nierzadko porękę bankową wykorzystuje si zamiast kaucji lub wadiów wymaganych przez kontrahentów jako gwarancja należ) tego wykonania umowy. Zamiast przekazywania kaucji lub wadiów na rachunc kontrahenta w formie gotówkowej wyraża on niejednokrotnie zgodę na przyjęci gwarancji banku, iż partner wypłaci określone odszkodowanie bezwarunkow w przypadku nienależytego wykonania umowy. Firma może wykorzystywać gwaru cje bankowe w celu umocnienia swojej wiarygodności finansowej wobec kontraher tów. Może jednak również żądać takich gwarancji od swoich współpartnerów (nf przy sprzedaży na kredyt).

Udzielenie przez bank gwarancji oznacza, iż przejmuje on ryzyko finansowe z swojego klienta wobec jego wierzyciela. Dlatego gwarancje udzielane są przez bank przeważnie firmom, które w tym banku mają swój rachunek bieżący, po uprzednie zbadaniu stopnia solidności płatniczej klienta. Jednocześnie przy poważniej szyci kwotach gwarancji udzielanych zwłaszcza na dłuższy okres bank wymaga od Idienii

■9!