img218 (9)

prostych kształtów, takich jak kreski i łuki o różnym nachyleniu: prostokąty, kółka, owale, a następnie tzw. szlaczków złożonych z dowolnych elementów figur geometrycznych, powtarzających się rytmicznie. Najbardziej przydatne są w tych ćwiczeniach ruchy swobodne w postaci ćwiczeń rozmachowych, w których bierze udział cała ręka dziecka.

Szczególnie ważne w okresie przygotowawczym jest wyrabianie sprawności manualnej w nawykach posługiwania się narzędziami do rysunku, malowania i pisania. Ołówek używany przy pisaniu powinien być dostatecznie miękki (typu 2B), zbyt twardy powoduje bowiem szybkie zmęczenie ręki i przyzwyczaja do niewłaściwego, silnego nacisku palców i dłoni.

Pisanie na kartkach lub w zeszycie wymaga ruchów drobnych, niewielkich — przede wszystkim nadgarstka, kiści, całej dłoni i placów, a także przedramienia i ramienia. Układ kostno-stawowy i mięśniowy ręki dziecka 6—7-letniego nie jest jeszcze, jak już mówiliśmy, dojrzały, ręka dziecka szybko męczy się przy pisaniu, dlatego też ćwiczenia w pisaniu nie powinny trwać zbyt długo, natomiast mogą być stosowane dość często, kilkakrotnie w ciągu jednego dnia. W toku ćwiczeń należy starać się o jak najlepszą koordynację ruchową mięśni biorących udział w czynności rysowania czy pisania.

Bardzo ważne jest także wyrobienie prawidłowych nawyków w posługiwaniu się narzędziami do pisania. Ma to podstawowe znaczenie dla osiągnięcia płynności pisma, właściwego tempa i czytelności tekstu. Narzędzie pracy (najpierw ołówek, potem tzw. wieczne pióro czy długopis) trzyma się w prawej ręce palcami: wielkim — leciutko, łagodnie zgiętym, przy tym dolną jego powierzchnią — opuszką i średnim — boczną powierzchnią, blisko pierwszego stawu przed zgięciem palca. Konieczne jest zachowanie odległości w trzymaniu narzędzia pisania: ok. 1-| do 2 cm od końca ołówka (pióra), aby zapewnić widoczność dokonywanego zapisu. Narzędzie pisania należy trzymać niezbyt silnie, bez ściskania i bez zbytniego nacisku. Palec wskazujący, zgięty łagodnym lukiem (nigdy pod kątem ostrym), utrzymuje narzędzie pisania w równowadze. Powinien on wywierać tylko bardzo lekki, prawie niewyczuwalny nacisk na to narzędzie. Palce serdeczny i mały powinny być lekko zagięte i opierać się wraz z palcem średnim jeden na drugim. Dłoń powinna dotykać powierzchni papieru tylko końcem zagiętego małego palca i zewnętrzną kostką w przegubie dłoni: tworząc jak gdyby „resor”, na którym opierają się zgięte lukiem palce wraz z narzędziem do pisania.

Oprócz wymagań dotyczących prawidłowego posługiwania się narzędziem do pisania niezbędne jest przestrzeganie prawidłowej postawy w czasie pisania oraz układu obu rąk na stoliku (na ławce), przy którym dziecko siedzi podczas pisania.

W okresie przygotowawczym należy również przyzwyczajać do prawidłowego uchwytu kredy i prawidłowego posługiwania się nią przy pisaniu na tablicy, gdyż w sposobach trzymania ołówka (lub pióra) i kredy istnieją zasadnicze różnice. Kredę należy trzymać palcem wielkim i środkowym. Koniec wskazującego palca spoczywa na przednim („piszącym”) końcu kredy. Cała reszta kawałka kredy znajduje się w zagłębieniu dło-

85