IMAG0045 3

U zwierząt domowych obok bardzo prostych systemów, takich jak układ L u bydła, na który składają się jedynie dwa al-lelc, istnieją także bardzo złożone układy, przykładowo układ B u bydła z wieloma setkami różnych alleli (lab. 10.16). Razem z innymi układami grupowymi krwi u bydła mamy do czynienia z kilkoma milionami możliwych kombinacji. Niektóre antygeny grupowe krwi u zwierząt nie są właściwie wcale produktami erytrocytów, lecz płynnymi składowymi surowicy, które wiążą się w sposób pasywny z błoną komórkową erytrocytów, np. antygen DEA7 (pies), antygen J (bydło), antygen A (Świnia) lub antygen R (owca). Występowanie przeciwciał przeciwko niektórym antygenom jest możliwe już przed kontaktem z odpowiednimi erytrocytami. Tc przeciwciała określane są także jako naturalne przeciwciała lub izoaglutyniny.

Podobna jak w obrębie układu Rh istnieje niezgodność określana mianem izoerytrolizy noworodków (ryc. 10.26). W czasie ciąży lub porodu dochodzi do immunizacji osobników płci żeńskiej (matek) przy udziale aglutynogenów płodowych. Po ponownym kontakcie wytwarzane zostają duże ilości przeciwciał IgG, które w zależności od gatunku docierają do płodu przez łożysko lub też wraz z siarą i wywołują u niego anemię hemo-lityczną. Izocrytroliza noworodków ma duże znaczenie głównie u koni.

► U psa ważną rolę odgrywa przpde wszystkim antygen DEA1 z allelami 1.1,1.2 i 1.3. Około 60% wszystkich psów jest DEA1-dodatnich (lub DEA1+). Przeciwciała przeciwko DEA1 są wytwai zane dopiero po kontakcie z erytrocytami DEA1+. Przy transfuzjach krwi należy wziąć pod uwagę, ze krew DEA1.1+ nigdy nie powinna zostać podana DEAi l-ujemnemu biorcy, ponieważ antygen ten jest bardzo immu-nogenny i indukuje silnie wytwarzanie przeciwciał. Dlatego też po kolejnej transfuzji dochodzi do reakcji niezgodności. U kota istnieje jedynie układ AB z grupami krwi A, B lub AB. Około 75-95% wszystkich kotów jest A-pozytywnych i 5-25% B-pozytywnych. Jednakże istnieje duża zmienność w zależności od rasy i kraju. U kotów mogą występować ciężkie reakcje potransfuzyjne, ponieważ prawie wszystkie B-pozytywne koty posiadają naturalne przeciwciała anty-A. Już infuzja 1 ml krwi może wywołać ciężki stan wstrząsu. M

Naturalne przeciwciała mogą wywołać reakcje potransfuzyjne.

Tabela 10.16. Układy grupowe krwi u zwierząt domowych
Gatunek Ilość	Nazwy Uwagi
Pies 8	DEA 1.1,1.2,3,4,5,6,7,8 opisano pięć kolejnych układów grupowych krwi; DEA7 - wolne w surowicy
Kot 1	^AB naturalne przeciwciała!
Koń 7 Bydło 11	EAA, EAC, EAD, EAK, EAFJ EAQ EAU EAC, EAK i EAU - jedynie po dwa allele; antygen Aa układu EAA bardzo ważny u noworodków A, B. C, li J, t, M, R\ S, T, Z antygen J wolny w surowicy; układy B i C bardzo złozone z wieloma allelami
Owca 6	A, B, C, D, M, R R wolny w surowicy; układ B bardzo złożony
Świnia 16	EAA do EAP EAA wolny w surowicy; naturalne przeciwciała przeciwko EAA

Rycina 10.26. Geneza izoerytrolizy noworodków