Img00238

242

Stary olej można poddać procesowi regeneracji w celu powtórnego użycia. Regeneracja polega na odsączeniu cząstek stałych, neutralizacji kwasów i osuszeniu. W warunkach eksploatacyjnych rozróżnia się olej świeży, używany, zestarzony i regenerowany.

4.66.    Ważną własnością oleju jest odporność na utlenianie. Maleje ona ze wzrostem temperatury i w obecności katalizatorów (miedź, żelazo, wilgoć). W celu zwiększenia odporności na utlenianie dodaje się do olejów niewielkich ilości specjalnych związków chemicznych zwanych inhibitorami, które znacznie opóźniają proces starzenia oleju.

4.67.    Przy przechowywaniu i użytkowaniu oleju mineralnego należy go starannie chronić przed zetknięciem z wilgotnym powietrzem, gdyż jest on bardzo higrosko-pijny i intensywnie chłonie wilgoć z powietrza. Nawet minimalna zawartość wilgoci w oleju już powoduje gwałtowny spadek jego wytrzymałości elektrycznej (por. rys. 4.62-1). Starannie oczyszczony olej mineralny po kilku dniach przebywania w otwartym naczyniu, w wilgotnej atmosferze wykazuje kilkakrotny spadek wytrzymałości elektrycznej.

Zastosowania olejów mineralnych

4.68.    Oleje mineralne stosowane powszechnie w elektrotechnice mogą spełniać różne funkcje, jak: izolujące, nasycające, chłodzące, gaszące łuk elektryczny. W różnych zastosowaniach (transformatory, wyłączniki, kondensatory, kable)

jedne z tych funkcji wysuwają się na pierwsze miejsce, inne schodzą na drugi plan. Na przykład w wyłącznikach olejowych główną funkcją oleju jest gaszenie łuku. W transformatorach — chłodzenie (obok izolowania), natomiast w kablach i kondensatorach funkcja chłodząca oleju jest sprawą drugoplanową.

4.69.    Oleje transformatorowe w transformatorach energetycznych, obok funkcji izolujących (zmniejszających konieczne odstępy między elementami), spełniają bardzo istotną funkcję chłodzącą.

Podczas pracy transformatora jego rdzeń i uzwojenia nagrzewają się. Wytworzone ciepło musi być odprowadzone na zewnątrz tak, aby ustalona temperatura nie przekraczała granic dopuszczalnych dla zastosowanych rodzajów materiałów izolacyjnych. Dzięki konwekcji naturalnej, olej krąży wewnątrz kadzi transformatora (rys. 4.69-1), przenosząc ciepło od rdzenia i uzwojeń do chłodniejszych ścian kadzi. W transformatorach większej mocy powierzchnia ścian bocznych kadzi zaopatrzona jest w radiatory w celu lepszego oddawania ciepła do otoczenia. Istotną własnością oleju transformatorowego jest niska lepkość, umożliwiająca efektywną cyrkulację oleju w kadzi.